Kapasitör bankların bakıma ihtiyacı var…
Kapasitör banklar genellikle çok az bakım gerektirir, çünkü bunlar statik bir ekipman türüdür, ancak bu açıklama sizi yanıltmasın!
Kondansatörler, bir şeyler ters gittiğinde tehlikeli reaksiyonlarıyla da bilinirler.
Kondansatörlerin montajı, muayenesi (incelenmesi) ve bakımı sırasında standart güvenlik uygulamaları izlenmelidir.
Ek olarak, NESC - Ulusal Elektriksel Güvenlik Kanunu uyarınca; saha operatörlerini korumak için izlenmesi gereken Kapasitör banklarına özgü prosedürler ile özel ekipmanlar söz konusudur.
Tamam!
Haydi Kapasitör banklarının muayne ve bakımında en önemli sekiz uygulamayı açıklayalım:
1- Deşarj ve Topraklama
Bir Kapasitör bankının enerjisinin kesilmesinden sonra, kondansatör ünitelerinde artık enerji(şarj) söz konusu olacaktır. Bu nedenle, her bir kondansatör ünitesindeki dahili deşarj dirençlerinin depolanan enerjiyi boşaltması için en az 5 dakika olarak yeterli bir süre beklenmelidir.
Bu dirençler, tek tek kondansatör ünitelerindeki voltajı 5 dakika içinde 50V düzeyinin altına düşürmek için tasarlanmıştır.
!!! Bununla birlikte, topraklama kabloları, Kapasitör bankını kısa devre yapmak ve topraklamak için her üç faza da uygulanmalıdır.
Topraklamadan sonra bile, depolanan şarj enerjisinin (artık enerji) bulunmadığından emin olmak için saha personelinin ekipman ile temasından önce tek tek kondansatör ünitelerinin kısa devre yapılması ve topraklanması önerilir.
2- Şişkin Kondansatör Üniteleri
Kondansatör ünitelerinin arıza modlarından birisi de şişkinliktir. Aşırı derecede şişkin olan ünitelerin olması; aşırı ısınma ve muhtemel ark durumu nedeniyle gaz oluşumundan kaynaklanan aşırı iç basıncın söz konusu olduğunu gösterir bizlere. Bu üniteler dikkatli incelenmelidir.
Şişkin ünitelerin taşınması konusunda üreticiye danışılmalıdır!
Hasarlı Dahili Sigortalı Kondansatör Üniteleri:
3- Kondansatör Ünitelerindeki Sızıntı
Kapasitör banklarındaki bir başka arıza modu da; kondansatör dış muhafazaları-nın arızalanması nedeniyle yalıtım sıvısının sızdırmasıdır.
Yalıtım sıvısının sızıntısı olduğu durumlarda yapılan çalışmalarda, cilt ile kondansatörün temasından sakının ve gözler gibi hassas organlara girmesini önlemek için önlemler alın.
Kondansatör yalıtım sıvısının taşınması ve imhası eyalet, federal ve yerel yönetmeliklere uygun olmalıdır.
"Bazı kondansatör üniteleri yanıcı sıvı da içerebilir ve dikkatle kullanılması gerekir."
4- Kapasitör Banklarının Yeniden Enerjilendirilmesi
Kapasitör Banklar tekrar servis moduna alınırken, bakım amacıyla yapılan tüm topraklama kablo bağlantılarının iptal edildiğinden emin olun.
Kapasitör bankının enerjisinin kesilmesi ile Kapasitör bankının yeniden enerjilenmesi arasında minimum 5 dakika bekleyin ve depolanan enerjinin boşalması için yeterli zamana izin verin.
5- İlk Muayene (inceleme) Ölçümleri ve Enerji Verme Prosedürleri
Kapasitör banklarının enerjilendirilmesinden önceki ilk inceleme sırasında aşağıdaki önlemler alınmalıdır:
Ölçüm-1: Kondansatör ünitelerinin uygun olarak mekanik montajının yapıldığını, elektrik koduna göre açıklıklarını ve tüm kondansatör ünitelerinin yapısının sağlamlığını doğrulayın.
Ölçüm-2: Bankların total kondansatör kapasitesini ölçmek ve ölçümleri gelecekteki karşılaştırmalar için kıyaslama verileri olarak not tutmak faydalı olabilir.
Ölçüm-3: Doğru kurulum ve iyi elektrik iletimi için tüm elektrik bağlantılarını kontrol edin ve tüm terminal bağlantılarının uygun şekilde sıkıldığından emin olun.
Tek Tek sigorta bağlantılarının sıkı olduklarından ve iyi temas ettiklerinden emin olmak için kontrollerinizi dikkatli bir şekilde gerçekleştirin.
Ölçüm-4: Kondansatörlerin kirlenmiş porselen izolatörlerinin patlama tehlikesi yaratma riskini ortadan kaldırmak için tüm yalıtıcıları, sigortaları ve buşingleri temizleyin. Tüm porselen izolatörlerinde; çatlak veya kırık kontrolünü gerçekleştirin.
Ölçüm-5: Tüm kontrollerin işleyişini test edin ve kapasitör banklarına enerji vermeden önce, kesici, ayırıcı ve topraklama bıçaklarını kontrol edin.
Ölçüm-6: Kapasitör Banka enerji vermeden önce, her fazın kapasitans değerlerini doğrulayın ve bunları röle ayarlarında kullanılan koordinasyon değerleriyle karşılaştırın.
"Kapasitans dengesizliği, herhangi bir ünitedeki nominal voltajın % 110'undan daha fazla bir voltajla sonuçlanmamalıdır."
Ölçüm-7: Enerji vermeden hemen sonra terminallerdeki voltaj artışını doğrulayın ve hesaplanan değerlerle karşılaştırın.
Ayrıca, besleme voltajının, faz akımlarının ve kapasitör bankının kVAR değerinin izin verilen sınırlar dahilinde olup olmadığını ölçün ve doğrulayın.
Enerji verilmesinden yaklaşık 8 saat sonra, yanmış sigortalar, şişkin üniteler ve akımlardaki doğru denge için bankı görsel olarak da denetleyin.
6- Periyodik Muayene, Ölçüm ve Bakım
Trafo Merkezi ve Dağıtım Kapasitör Bankları denetlenmeli ve periyodik olarak elektriksel ölçümler yapılmalıdır.
Denetimin sıklığı; çevresel faktörler ve Kapasitör Banklardaki açıp kapatmak için kullanılan denetleyici türü gibi yerel koşullar tarafından belirlenmelidir.
7- Görsel Denetimler
Kapasitör bankının görsel kontrolü; yanmış kondansatör sigortaları, kondansatör ünitesi sızıntıları, şişkinlik durumlar, renksiz durumlar ve yırtılmış durumlar için yapılmalıdır.
Bu inceleme sırasında, dökülen dielektrik sıvı akışkanın, buşingler üzerindeki kirli yalıtım yüzeyinin, aşırı ısınmış elektrik bağlantı noktalarının işaretlerinin, açık ayırıcı ve kesicilerin ve tetiklenmiş koruyucu cihazların (Spark GAP, Sönümleme Direnci ve Reaktörünün) topraklamalarını kontrol edin.
Bir kızılötesi kamera, trafo merkezi donanımını aşırı ısınmış eklemler ve yüzeyler açısından incelemek için çok kullanışlıdır ve gelecekteki referanslar için kayıtlar tutulabilir ve Çelik raflara monteli kondansatör üniteleri dış korozyon açısından incelenmelidir.
8- Fiziksel Muayene ve Ölçümler
Fiziksel muayene ve ölçümler; gevşek bağlantıları, aşırı ısınmış kurşun telleri ve Arızalı sigorta tüpleri içermelidir.
Kondansatör sigortaları; aşırı ısınma ya da bu gibi diğer hasarlara karşı denetlenmelidir. Koruma cihazları, Akım ve Gerilim trafolarının pozisyonları da dahil uygun ayarlar için kontrol edilmelidir.
Kapasitör Bankının kapasitansı ölçülmeli ve önceki ölçümlerle karşılaştırılmalıdır.
Referanslar // Power System Capacitors by Ramasamy Natarajan ANS Substation design / Application guide – V AYADURAI BSC, C.Eng, FIEE Engineering Expert