Kabul edin veya etmeyin, muhtemelen ortalama bir #IQ seviyeniz var. Neyse ki, zekanızı artırmak için yapabileceğiniz birçok şey de var… Muhtemelen oldukça zeki olduğunuzu düşünüyorsunuz değil mi?
YouGov’un ABD’de yapmış olduğu bir araştırmaya göre; insanların çoğu, ortalama bir Amerikalıdan daha akıllı olduğuna inanıyor. Oysa IQ seviyesini ölçümlediğimizde, çoğumuzun potansiyeli, aslında ortalama olarak 80-119 puan aralığında. Bu sayısal değerler, erken dönemde yani gençlerde 20'li yaşların başlarında zirve yapar ve yaşlandıkça nispeten sabit kalır, lakin bu potansiyelinizin sabit olduğu anlamına da gelmez.
“Gerçek şu ki, zeka arttırılabilir ve oldukça önemli ölçüde” diye yazıyor İrlanda Ulusal Üniversitesi’nde Davranış Analitiği bölümünde Psikolog olan Bryan Roche ve devamında ekliyor: “IQ’nun yaşam için sabit olduğunu iddia edenler aslında nispeten istikrarlı olan IQ test puanlarımıza atıfta bulunuyorlar; sürekli artan zeka seviyemize değil.”
Herkesin deha düzeyine çıkabileceği bir potansiyeli vardır, ya da en azından çok zeki bir düzeye. Buradaki anahtar cümle; “üstünlüğün doğuştan geldiği efsanesi”ni bir kenara bırakmaktır.
“The Genius in All of Us (Hepimiz dehayız)” kitabının yazarı olan David Shenk, herhangi bir bireyin gerçek zihinsel sınırlarının, herhangi bir yaşta belirlemenin neredeyse imkansız olduğunu; herkesin deha düzeyinde yada en azından bu seviyede olmasa da nispeten yüksek bir potansiyeli vardır. Buradaki anahtar cümle; “üstünlüğün doğuştan geldiği efsanesi”ni bir kenara bırakmaktır.
David Shenk kitabının bir bölümünde şunları söylüyor: “Doğuştan gelen yeteneklere ve sınırlara olan inanç, ruhumuz üzerinde çok daha tesirlidir. Harika bir opera şarkıcısı olamamanın nedeni, olamayacak olmandır. En basit şekliyle, bu yeteneğe doğuştan sahip olmamakla ilgilidir. Yeteneklerin doğuştan geldiğine inanmak, dünyamızı daha yönetilebilir, daha konforlu hale getirir. İnsanları, imkansız gibi gördükleri beklentilerden de kurtarır.”
Ortalama bir Amerikalıdan daha zeki olmak istiyorsanız, buna sadece mümkün demek bile doğru değil; bu zaten ulaşılabilir bir şey. Zeka, bilgi ve becerileri edinme ve uygulama yeteneğidir ve akıl yürütme, problem çözme, bilgiyi hatırlama ve yaratıcı olma gibi yetenekleri de içerir. Zekanızı arttırmak, hatta çalışma isteği ve şevkinizi de artırır.
Derse çalışmak ve kitap okumak; yeni bir şeyler öğrenmek için uygulana gelen geleneksel iki ayrı yöntemdir,
Fakat bunlar dışında beyin gücünüzü artıran, öğrenmeyi kolaylaştıran ve sizi mükemmelliğe götüren şu yöntemleri de bilmelisiniz:
1| Hafızanızı Eğitin
Irvine’deki California Üniversitesinde, profesör olan Susanne Jaeggi, “n-back task” olarak bilinen bir yöntemin, önceki bilgilerden ve tecrübelerden bağımsız olarak yeni problemleri tespit etme ve çözme yeteneğini sağlayan “akıcı zekayı” artırdığını tespit etti.
“n-back oyunu”, katılımcıları, konuşulan kelimeleri veya bir kılavuzdaki konumları takip etmeye ve bir harf veya kılavuz konumunun ne zaman tekrarlanacağını belirlemeye zorlar.
Ücretsiz çevrimiçi olarak sunulan “n-back hafıza eğitimi” de, hafızayı ve problem çözme becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir.
2| Yeni Bakış Açıları için Kendinizi Aşın
Zekayı arttırmanın bir başka yolu da çevrenizi genişletmek ve diğer kişilerin bakış açılarını da değerlendirmektir. Bu bakış açıları, aklınızı yeni fırsatlara açacak ve bilişsel büyümeyi destekleyecektir. Öğrenme, yeni bilgileri açığa çıkarma eylemidir ve özellikle bakış açıları sizinle çelişen insanlarla tanışmak, bu süreci kolaylaştırır.
Bryan Roche, “Zihnini aç ve sana mantıklı gelmeyen argümanları dinle, ve bir anlam bulmaya çalış.”
3| Motivasyonlar Edinin
“Ender başarı, bir motivasyon kaynağıdır” diyor Shenk. Ayrıca “İstemek zorundasın, o kadar çok istemek zorundasın ki asla pes etmemelisin. Zaman, para, uyku, arkadaşlıklar, hatta itibarını feda etmeye hazır olmalısın” diye yazıyor Shenk.
Motivasyon bilinçli veya bilinçsiz olabilir ve ilham, çaresizlik, intikam veya gelecekte karşılaşılacak pişmanlıklar gibi çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir.
4| Kalp-Damar Egzersizleri Yapın
İsveç’teki Göteborg Üniversitesi’nden yapılan bir araştırmaya göre, kalp-damar zindeliği, sözlü zekayı artırabilir ve uzun süreli hafızayı da geliştirebilir.
Ulusal Bilimler Akademisi Bildirilerinde baş araştırmacı olan Maria Aberg, “Artan kalp-damar zindeliği, daha iyi bilişsel skorlara sahip, buna karşılık kas kuvveti ile zeka arasında zayıf bir ilişki söz konusu” diye yazıyor.
5| Video Oyunları Oynayın
Zaman harcamak için güzel ve eğlenceli bir yöntem gibi görünse de, video oyunları aslında nöronların büyümesini sağlayabilir ve mekansal oryantasyondan, hafıza oluşumundan ve stratejik planlamadan sorumlu beyin bölgelerinde bağlantı kurma yetisini destekleyebilir.
Berlin’deki Max Planck İnsani Gelişme Enstitüsü ve Charité Üniversitesi Tıp Enstitüsü’nde yapılan bir araştırmada, araştırmacılar, Süper Mario gibi video oyunlarının, duyusal, algısal ve dikkat çekici görevleri geliştirerek beyne fayda sağladığını tespit ettiler.
Video oyunları, yaşlanmanın beyindeki olumsuz etkilerini de tersine çevirebilir.
California, San Francisco Üniversitesinde yapılan bir çalışmada, araştırmacılar, özel olarak tasarlanmış bir 3 boyutlu sürüş video oyununun çoklu görev yapma ve yaşlılarda, odaklanma gibi zihinsel becerileri artırdığını tespit etti. Oyunun, tipik olarak yaşla birlikte azalan ve bilişsel bir yetenek olan kısa süreli hafızayı da geliştirdiği görüldü.
6| Meditasyon Yapın
Zihinsel meditasyon, Oregon ve Texas Tech University’deki Nörogörüntüleme Enstitüsü’ndeki bir araştırmaya göre, beyindeki nöroplastisiteyi artırabilir.
Beş gün boyunca süren bu araştırmaya katılanlar, nefes, duruş ve zihinsel görüntülere odaklanarak, günde 20 dakika rehberli meditasyon gerçekleştirdiler. Araştırmacılar, uygulamanın beynin verimliliğini artırdığını, dikkati ve akıcı zekayı önemli ölçüde geliştirdiğini tespit etti.