Termik Role Nedir?
Sanayide en çok kullanılan röle çeşitlerinden olan termik rölelerin, genel yapısına ve çalışma prensiplerini detaylandırarak, kontaktör, sigorta ve termik rölenin motor korumada nasıl bir arada kullanılacağı inceleyeceğiz.
Yapısı ve Çalışma Prensibi
Elektrik sistemlerinde güvenlik amacıyla kullanılan termik röleler ısıya göre açma yaparak aşırı yük ve faz kesilmesi durumlarında devreyi açarak güvenliği sağlar.
Genellikle kontaktörler ve sigortalar ile beraber kullanılır. Bu sayede, kontaktöre bir termik röle eklemek ile hem aşırı akıma karşı korunur, hem de kontaktör aşırı akımın dolayısıyla oluşan aşırı ısınmanın etkilerinden korunur.
Sigorta belli bir akım değeri geçtiğinde devreyi keserek koruma yaparken, termik röleler akımın yarattığı termal ısıyla çalışır ve ayarlanan akım bölgesinde koruma sağlar.
VIKOTermik Röleler, TS EN 60947-4-1 standardına göre CE normlarına uygun olarak 0.4A’den 93A’e kadar akım ayar aralığı sunmaktadır.
Termik Röleler Nasıl Çalışır ve Nerelerde Kullanılır?
Termik rölelerin çalışma prensiplerini değerlendirip, nasıl çalıştığını ve nerelerde kullanıldığını inceleyelim.
Termik Röleler Nasıl Çalışır?
Termik rölelerde, her faz bir aşırı akım açıcısına bağlıdır ve termik rölelerin çalışma mantığı bimetal üzerinden gerçekleşir. Bimetaller genleşme farkı olan iki metalin perçinlenmesiyle oluşurlar. Isı farkının meydana getireceği genleşmenin her iki metal içinde farklı olmasıyla bimetal şekil değiştirmeye zorlanacaktır.
Bunun neticesinde de, gelen akımın yarattığı ısı etkisi bimetal çiftini hareket ettirerek yaylar sayesinde kontaklar harekete geçer.
Termik Röleler Nerelerde Kullanılır?
► Aşırı yük durumunda çalıştırılan motorların zarar görmemesi için, belli akım değerinde bimetal kontakları açarak motoru korur. Bu durumda aşırı akım koruması yapılmıştır. Benzer şekilde sürekli ancak küçük hata akımlarına karşıda koruma yapılabilir.
► Motorlarda faz kaybı meydana gelmesi sonucu aşırı akımdan devreyi korurken,
►Ütü, saç kurutma makinası gibi ısı veren cihazların ısı kontrolü yine bu rölelerle sağlanır.
Kontaktör - Röle - Sigorta - Kombinasyonunda Termik Rölenin Rolü
Elektrik motorlarının otomatik olarak çalıştırılması ve kumanda edilmesi için bugün büyük ölçüde kontaktörler kullanılmaktadır. Motorların aşırı akıma karşı korunması için kontaktörlerle birlikte termik röleler kullanılmaktadır. Gerek kontaktörler, gerekse termik röleler kısa devrelere karşı dayanıklı değildir. Bu cihazların önüne mutlaka sigortalar kullanılmalıdır.
Bu şekilde "Kontaktör-Röle-Sigorta" cihaz kombinasyonu meydana gelmektedir.
Kontaktör -Termik Röle – Sigorta Kombinasyonunu
Kontaktör, termik röle ve sigorta kombinasyon elemanlarının koruma sahaları ve termik rölenin akım- zaman karakteristiğinin incelenmesi...
Kombinasyondaki elemanlarının koruma sahaları şunlardır:
► Termik röle, devredeki motoru, kabloları ve kontaktörü aşırı yüke karşı korur.
► Sigorta ise kendisinden sonra gelen bütün cihazları yani motoru, kabloları, termik röleyi ve kontaktörü kısa devreye karşı korur. ►Cihazları seçerken aşağıdaki hususları gözönünde tutmalı.
1) Aşırı akım rölesinin karakteristiği, motorun yol almasına müsaade edecek kadar gecikmeli olmalı. Bunu temin etmek için rölenin açma eğrisi motorun sabit yol alma akımı değerinin belirli bir mesafe ile üstünde kalmalı
2) Sigorta, aşırı akım rölesini kısa devrede parçalanmaktan korumalı. Bunu temin için, sigortanın erime eğrisi termik rölenin açma ile parçalanma eğrilerinin kesiştiği noktanın belirli bir mesafe ile altında kalmalıdır
3)Kontaktörün artık kesemeyeceği aşırı akımları sigorta kesmelidir. Bunu temin için sigortanın erime eğrisi, kontaktörün kesme kapasitesinin aşıldığı noktadan itibaren (kontaktör, nominal akımının 8 -10 mislini kesebilir) aşırı akım rölesinin açma karakteristiğinin belirli bir mesafe ile altında kalmalı.
4) Arka arkaya tekrarlansa dahi sigorta motorun yol almasına engel olmamalı. Bunun için sigortanın erime eğrisi yeterli bir mesafe ile motorun sabit yol alma akımının üstünde kalmalı.
5) Kısa devre halinde sigorta kontaktörü hasardan korumalı. Bunun için sigortanın açma eğrisi (Erime + sönme zamanı) kontaktör kontaklarının yanmaya başladığı akım - zaman eğrisinin belirli bir mesafe ile altında kalmalıdır.
Kontaktör - termik röle - sigorta kombinasyonları için müsaade edilen azami, sigorta akımları kataloglarda detaylıca verilmektedir.
Seçim Tablosu
Referans Kaynak: voltimum.com.tr