Tim Cook yakın zaman önce Apple’ın “otonom sistemler” üzerinde çalıştığını doğruladı. Söz konusu Apple olunca alışık olduğumuz gibi detayların üstü örtülü olsa da otonom araçlar muhtemelen bunun bir parçası...
Apple, bağlantısallık, estetik ve eğlence konularında öyle mükemmel ki geliştirdiği herhangi bir araç tüm bu özelliklerin birleşimi olacaktır. Bunu da aklımın bir köşesinde tutarak Apple’ın otonom araç pazarında nasıl oynayabileceği ile ilgili üç potansiyel senaryo öngörüyorum.
Birinci senaryo, daha fazla iPhone satmak için arabaları piyasaya tıpkı bir Truva atı gibi sokmak. Bu hem en gösterişsiz hamle olurdu hem de Apple’ın gelirlerinin yüzde 60’ının iPhone’lar tarafından sağlandığı gerçeğini kabullenmek. Elon Musk kısa süre önce zaten Tesla’yı “tekerlekli sofistike bilgisayar” olarak gördüğünü söyledi. Bir Apple arabasını tıpkı Tesla gibi, onunla kıyaslanabilir bir hız, kendi kendini sürme teknolojisi, estetik ve diğer özelliklerde fakat aynı zamanda Apple ekosistemi ile son derece entegre ve yeni ölçülerde bir iPhone ya da iPhone, iPad ve MacBook’un bir çeşit karışımını gerektiren bir araç olarak hayal edebilirsiniz. Ne var ki Apple sadece bir iPhone şirketinden fazlası olduğunu ispat etme konusunda anlaşılır bir baskı altında bu yüzden tüm bunlardan daha fazlası için çabalayacaklarını tahmin ediyorum.
İkinci taktik, belirli bir sorunu çözen bir araç yaratmak için teknolojik yeterliğini kullanmaya çalışmak. Şayet Apple bu rotayı takip ederse Uber, Lyft ve Zipcar ile büyüyen genç tüketicileri hedeflemeli. Araba sürebilecek kadar yetişkin bir gencin bir akıllı telefona sahip olma olasılığı -bunların ehliyet gibi olduğu düşünülürse- iki kat daha fazladır. Bazıları araba piyasasına hiç girmeyebilir ya da en azından sahip olmayı erteleyebilir.
Bu demografiklere (ve çoğunlukla genç sürücülerin ulaşım giderlerini karşılayan ebeveynlere) çekici görünmenin bir yolu, güvenliğe odaklanmaktır. Otomobil kazaları genç ölümlerin bir numaralı sebeplerinden ve bu yaş grubundaki ölümlerin üçte birinin üzerinde bir rakama tekabül ediyor. Neredeyse her bir genç kötü bir trafik kazası geçirmiş ya da böyle bir kazaya çok yaklaşmış birini tanıyor ki bunların çoğu direksiyon başında mesajlaşmaktan kaynaklı.
Bir Apple arabasının, sürüş esnasında bağlantıyı koparmak yerine (ki bu görece kolay bir yol olurdu), sürüşü daha güvenli hale getirmek için Siri’yi kullanması daha muhtemel. İşin aslı Siri ve yüz tanıma birlikte “güvenli ve cool” teyze ya da dayı rolüne bürünebilir, yani sizi önemseyen fakat kötü davranışlarınız için sizi ebeveynlerinize ispiyonlamayacak birileri. Hava ya da trafik durumunu bildirebilir, uyuklamaya başlayıp başlamadığınızı belirleyebilir ve riskli ya da dikkatinizi dağıtan durumları belirleyerek daha dikkatli olmanız konusunda uyarabilir.
Bir araba satın almaya gücü yeten hangi ebeveyn böyle bir araba için daha fazlasını ödemeye razı olmaz ki?
Bir Apple arabası için üçüncü taktik, ürün ve iş modelinde çığır açan inovasyonlar ile yeni kategoriler yaratmak olur. iPhone bunun en iyi örneği, zira başarısı sadece cihaza dayanmıyor, iTunes ve App Store ile olan bağlantısına da dayanıyor. Bu başarının ardındaki belki de en kritik sebeplerden biri de iPhone satışlarını teşvik etmek için Telekom şirketlerince sağlanan milyarlarca dolar değerindeki sübvansiyon. Apple’ın inovasyonları çeşitli endüstrilerde bir seferde yarattığı devirme etkisiyle adeta güçlü bir bovling topu gibi, hatta iPhone olayında bu, akıllı telefonlar, telekom/veri, müzik ve eğlence, aynı anda hepsinde birden oldu.
Apple’ın arabalarda büyüme stratejisi, Tesla’yı devirmeye ya da ona üstün gelmeye yönelik bir “pastayı bölüştürme” stratejisinden ibaret olmamalı; daha ziyade, kendi kendini süren araçlardan oluşan bir kategori yaratmaya yönelik olmalı. Arabalara ya da sürüşün kendisine daha az odaklanıp, aynı anda birçok endüstride yıkıcı etki oluşturmanın ötesine geçen, çok farklı bir strateji izlemeli.
Apple’ın, müşterilerin ve imalatçıların pazarı nasıl gördüğüne dair sezgileri çok iyi. Apple tasarımcılarının pazarı, küçük arabalar, lüks/spor arabalar, arazi araçları, kamyonlar, minivanlar/vanlar şeklinde geleneksel segmentlerde göreceğini zannetmiyorum. Bence daha ziyade farklı kullanım senaryoları şeklinde değerlendirecekler ve tüketicilerin neden bir araca bindiğine bakacaklardır; bir yerden bir yere gitmek için mi (küçük arabalar), eğlenceli oyuncaklar olduğu için mi (lüks/spor arabalar), faydalı araçlar olduğu için mi (kamyonlar, arazi araçları) ya da tekerlekli oturma odaları için mi (minivanlar)?
Bana göre, minivan yol gösterici olan. 1983’te orijinal minivan Chrysler’i iflastan kurtardı. Ben arabalar konusunda takıntılı bir adam değilim ancak Honda Odyssey minivanımızı kesinlikle çok seviyorum. 5 kişilik ailemiz için mükemmel tasarlanmış bir araç. Fakat şu da açık ki minivan konseptinin bir üst modele geçmesinin vakti geldi.
Ve eğer oturma odanızı tekerlekli yapabiliyorsanız, bir düşünün daha neleri tekerlekli yapmak isterdiniz? İçinde yazıcısı, çalışma masası, video konferans özellikleri olan bir home-office düşünün. Böylece ilaç mümessilleri ya da seyahat eden satış temsilcileri tüm gün Panera ya da Starbucks’ta oturmak zorunda kalmazdı. Peki ya tekerlekli bir mutfağa ne derdiniz? Nasıl bir banyo yapacaklarını çözebilirler miydi? Bu, sağlık hizmetlerinde oynadıkları rolün bir parçası mı?
Umarım Apple sadece iPhone satmaktan ya da onun teknolojik yeterliliklerini kullanarak daha güvenli bir sürüş yaratmaya çalışmaktan daha fazlasını yapar. Apple tutkulu bir şirket olarak ofis, ev ve araba kategorilerinin hepsinde birden büyük bir etki yaratmak için gerekli kodu kırmalı.
Harvard Business Review, Eddie Yoon