“Yazarın sözleri okuyucunun zihninde bir katalizör görevi görür ve yeni anlayışlara, çağrışımlara ve algılara, hatta bazen epifanilere ilham verir. Özenli ve eleştirel okuyucunun varlığı, yazarı çalışmaya teşvik eder.” Nicholas Carr
Diyelim ki vakit geçirmek için temel fizik üzerine bir kitap okuyorsunuz (Noel tatilinde benim yaptığım gibi). Yine de, okuduğunuz bilgilerin zihinsel modellernize yüklendiğinden emin olmak istiyorsunuz. Bu durumda, not almaktan kaçınamazsınız. Danny Foreste’nin de gözlemlediği gibi kurgusal olmayan kitapları (teknik kitap veya dokümanları) not almaksızın hafızaya kaydetmeye çalışmak “verimsiz bir çabadır”.
Bir şeyler öğrenmek ve okuduklarınızı hemen unutmak için kitap okumanın bir anlamı olabilir mi? Üzülerek söylemem gerekiyor ki insanların geneli bu konuda iyi.
Şunu da unutmayın: uzun süreli hafızaya geçiş; işleme ve tekrar etmeyi gerektirir.
Not tutmayı, zevkle geçirdiğimiz zamanı daha zahmetli bir işe dönüştürmeden okuma sürecimize dahil etmenin en iyi yolu nedir?
Zihin Haritası
Zihin haritası, zihinsel bir resim oluşturmak ve yeni bağlantıları görmek amacıyla özel olarak tasarlanır ve kazanılan materyali (bilgi, görsel vs.) özetlemek için oluşturulan görsel bir tekniktir. Geniş resmi anlamak ve gerçekliğinizin zihinsel temsilini güncellemek için mükemmel bir tekniktir de, çünkü bir zihin haritası gerçekliğin görsel bir temsilidir!
Bu kadar iyi bir teknik olmasının nedeni, beyninizin her iki lobunu da kullanıyor olmasıdır. “Normal” bir özet okuduğunuzda, esas olarak dili işleyen sol lobunuzu kullanırsınız. Renkleri, görüntüleri, sembolleri ve okları kullanarak çizdiğiniz zihin haritasında, sağ lobuzu kullanırsınız. Beynin her iki lobunu da birlikte kullanarak, bilgileri daha hızlı işleyebilir, anlayabilir ve daha iyi hatırlayabilirsiniz.
Ayrıca, zihin haritasındaki mekansal planlama tekniği, malzemenin ana ve yan sorunları arasında ayrım yapmayı kolaylaştırır, size zaman kazandırır, zira bunun için sadece anahtar kelimeleri yazmanız yeterlidir ve özellikle de bu şekilde çalışmak en güzelidir.
Bir zihin haritası nasıl çizilir?
Zihin haritanızı çizmek için, öncelikle bir konu belirleyerek başlangıç yapın. Konu ana fikirdir ve bir kitabın veya bölümün başlığına benzer. Onu boş bir kağıdın ortasına yerleştirin. Ardından şunları ekleyin:
Ana ve alt dallar: Ana dallar doğrudan konunun temel fikrine bağlanır ve bir zihin haritasının ana temalarını içerir. Alt dallar daha ayrıntılı bilgiler içeren dallardır. Sınırlı alanınız olduğu için de haritanızın bir şubesini çizmeye karar verirken temelde öğrenme hedefinizin ne olduğunu da dikkate alın.
Cümle yerine anahtar kelimeler: Zihin haritasında, cümleler kullanmak ihanet etmek gibidir, zira sadece anahtar kelimelere izin verilir. Bu, genellikle tüm cümleleri kullanan geleneksel anlayıştan ayrışan önemli bir farktır. Anahtar kelime, hatırlamak istediğiniz şey için benzersiz bir referans noktası olarak özel olarak seçilmiş bir kelimedir. Anahtar görüntüler eşliğinde daha da güçlü hale gelebilir. Bu, beynin her iki lobunu da uyarır, böylece bilgileri hatırlamayı kolaylaştırır.
Renkler: Her ana dal ve ona bağlı olan alt dallar tek renkte çizilir. Bu, temalar arasında görsel bir ayrım sağlar.
Semboller: Bir anahtar kelimeyi açıklığa kavuşturmak için bir sembol ekleyebilir veya sembolü kendi dalınıza yerleştirebilirsiniz. Sık kullanılanlar, örneğin +/- (avantajlar / dezavantajlar) ve ↑ / ↓ (artar / azalır) gibi sembolleri ile gösterilebilir.
Resimler: Bir resim bin kelimeyi bize anlatır. Önemli bir pasaj veya kavramla karşılaştığınızda, onu duraklatın ve görselleştirin. Resmi olabildiğince belirgin ve ayırt edici hale getirin. Canlı zihinsel resimler oluşturmak, bir şeyi hatırlamak için en etkili tekniklerden biridir.
Oklar: Genellikle, ilgili bilgiler haritada farklı konumlarda temsil edilir. Bunu okların yardımıyla birbirine bağlayabilirsiniz. Bu yeni bilgiler sağlar ve görsel olarak hangi konuların birbiriyle ilişkili olduğunu gösterir.
Ücretsiz olan dijital zihin haritalama araçlarını araştırmak için internette birkaç saat zaman geçirdim ve View Your Mind uygulamasının çok iyi olduğunu söyleyebilirim, ancak kağıt kalem kullanarak bunu yapmak hala bana daha etkili ve eğlenceli geliyor.
Neyi hedefliyorsunuz?
Bir zihin haritası sadece tek bir sayfa olabilir, bu yüzden bilgiyi yapılandırmaya zorlar sizi. Materyale yapı dayatabilmek için, bu makale serisini neden okuduğunuza dair (tekrar) net olmanız gerekir.
Eğlenmek için mi? Tanımadığınız bir şeyi veya birini anlamak için mi? İşinizde daha iyi olmak için mi? Sağlığınızı iyileştirmek için mi? Bir beceri öğrenmek için mi? Bir iş kurmanıza yardımcı olması için mi?
Cevabınız, hangi bölümlerle alakalı ve alakasız olduğuna göre değiştirecektir, bu yüzden bunu iyi düşünün. Tabi, sadece bilgi toplamak istemiyorsunuz.
İşaretler ile yazılı aktif geri çağırma
Zihin haritası, bir kitabın temel kavramlarını elde etmek ve birbirleriyle ilişkilerini ‘görmek’ için harikadır. Ama bazen, biraz daha derine dalmak isteyebiliriz. Not düştüğümüz ve başvurabileceğimiz bir şey, belki de bir özete benzer bu harita. Aynı zamanda onu not alma canavarına dönüştürmek de istemiyoruz.
Nasıl yapabiliriz?
Her bölümün sonunda, geriye bakmadan ana noktalar / argümanlar / çıkarımlar hakkında bazı notlar alın. Sonra bölüme bakın ve kaçırdığınız her şeyi yazın.
Bir bölümü tamamladıktan sonra, bundan ne almak istediğinize ilişkin madde madde notlar alın ve bunlara işaretler koyun. Bunu seviyorum, çünkü size her bölüm için öz ve kısa bir liste oluşturmanıza olanak sağlıyor; okuma akışınızı kesmeden ve sadece özetin tamamlanması adına umursamadığınız bir çok gereksiz şeyi yazmak zorunda kalmadan.
Bir kitabı aktif olarak nasıl okuruz?
Peki, genel olarak , aktif okumada diakronik süreç nasıl ilerler? Gelin adım adım öğrenelim…
İlk olarak, ne için kitap okuduğunuz konusunda net olun. Kitaptan ne almak istediğiniz hakkında bir fikriniz olmalı. Bu, bilgilerin kişiselleştirilmiş öğrenme hedeflerinize en uygun şekilde yapılandırılmasında hayati bir rol oynayacaktır.
Ardından, yeni bir kitap okumaya başlamadan önce, zihin haritanızı ve / veya ilgili konuların notlarını gözden geçirin. Uygun şekilde etiketlediyseniz ve zihin haritalarınızı ‘aklınızın haritaları’ olarak doğruladıysanız, bu sezgisel olmalıdır ve çok fazla zaman da gerektirmez. Bu noktada daha fazlasını istiyorsanız, Shane Parrish’e ait ‘Blank Sheet’ yöntemine de bir göz atabilirsiniz.
Öğrenme hedeflerinize ve okuduğunuz kitaba göre, temel kavramın ne olacağını belirleyin ve boş bir kağıdın ortasına yazın.
Yukarıda tartışılan kuralları aklınızda tutarak, her oturumdan sonra zihin haritasına ekleyin.
Bir bölümü bitirdikten sonra, geriye bakmadan hatırlamak istediğiniz şeylerin püf noktalarını not alın.
Bir sonraki okuma oturumunuza başlamadan önce, zihin haritanızı ve işaretlediğiniz noktaları gözden geçirin.
Kitabı bitirdiğinizde, zihin haritanızı ve notlarınızı sıradan bir not defterine veya sevdiğiniz bir not alma uygulamasına (Evernote olabilir) ekleyin ve düzenli olarak gözden geçireceğinizden de emin olmak için bir hatırlatıcı oluşturun.
Nedeninizi hatırlayın (evet, tekrar)
Hatırlayalım: Öğrenme süreci, yansıma ve geri bildirim veya katılım ve tekrar etmeyi gerektirir. Bir şey okursanız ve (1) canlı bir zihinsel resim oluşturmazsanız, (2) zihinsel bağlantılar kurmazsanız ve (3) okuduklarınızı düşünmek için zaman ayırmazsanız, okumanın getirisi düşük olacak, ve sonuç olarak da verimsiz ve boşa giden zamanınıza yazık olacaktır.
Evet, bu daha fazla zihinsel çaba gerektirir, lakin şunu da unutmayın: artık pasif okumak için de çok fazla zamanınız yok.
Eğlenmeyi de unutmayın, zevk alarak okuyun. Bu çok önemli, çünkü eğer bu süreçten vazgeçme noktasına gelirseniz, bunun eksikliği okuma iştiyakınızı ve iştahınızı öldürür.
Merakınızı en iyi şekilde karşılamak ve öğrenme sürecinizi en üst düzeye çıkarmayı bir yük gibi de hissetmemelisiniz. Zira böyle hissediyorsanız, motivasyonunuzu veya konu seçiminizi yeniden gözden geçirmenizde fayda var.
Ayrıca: ilginizi kaybettiğiniz an, kitabı kapatın. Çünkü bunu devam ettirmek mantıksızdır çoğu insan için. Bir çoğumuz içimizde kökleşmiş ‘başladığımızı bitirmemiz’ gerektiği gibi bir duyguyu beslediğimiz için ilgisiz de olsak okumaya devam ediyor ve adeta işkence çekiyoruz.
Sıkıldığınızda durun, ve sizi ısırmayan bir kitabı bitirmemek gerçekten hiç sorun değil.
Destek olmak için bana bir kahve ısmarlayabilirsiniz :) ve E-Posta Bültenimize de üye olabilirsiniz.
Not: Bu yazı 24 Nisan 2020 tarihinde Medium sitesinde yayınlandı