Libet deneyi, insanların özgür iradeye sahip olup olmadığını araştıran bir deneydir. Bu deney, 1980'lerde Amerikalı sinirbilimci Benjamin Libet tarafından yapılmıştır. Libet, katılımcılardan basit bir parmak hareketi yapmalarını istemiş ve bu hareketi yapmaya karar vermeden önce beyinlerindeki elektriksel aktiviteyi ölçmüştür.
Libet, katılımcıların hareket etmeye karar verdiklerini bildirdikleri andan yaklaşık yarım saniye önce beyinlerinde bir hazırlık potansiyeli adı verilen bir dalga formu gözlemlemiştir. Bu, beynin bilinçli karardan önce harekete hazırlandığını göstermektedir. Libet, bu bulgunun insanların özgür iradeye sahip olmadığını, ancak hareketten vazgeçebilecekleri bir veto hakkına sahip olduklarını ileri sürmüştür.
Libet deneyi, hem bilim hem de felsefe dünyasında büyük tartışmalara neden olmuştur. Bazıları, deneyin metodolojik sorunları olduğunu, örneğin katılımcıların zaman algısının yanlış olabileceğini veya parmak hareketinin özgür iradenin tüm yönlerini yansıtmadığını savunmuştur.
Bazıları da, deneyin sonucunun özgür iradeyi reddetmediğini, ancak özgür iradenin nasıl işlediğine dair yeni bir bakış açısı sunduğunu iddia etmiştir. Özgür irade, bilimsel olarak araştırılması zor bir kavramdır ve Libet deneyi bu konuda kesin bir cevap vermemektedir. Ancak, Libet deneyi, insan bilincinin ve davranışının sinirbilimsel temellerini anlamak için önemli bir katkı sağlamıştır.
Kaynaklar: