30 yıl önce devreye alma işine başladığımdan beri trafoları devreye alma daha çok testlerden ibaretti ama günümüzde maliyet ve zaman tasarrufu nedeniyle testlerin sayısı maalesef azaldı. Bu makalede, trafoyu devreye alma işlemi sırasında sahada uygulanan sargı yalıtım ve direnç ölçüm testlerini ele alacağız...
1| Sargı Yalıtım Direncinin Ölçülmesi
Bu testin amacı, trafo yalıtımında yüksek gerilim sargısının toprağa, alçak gerilim sargısının toprağa ve yüksek gerilim sargısının da alçak gerilim sargısına karşı yalıtım direncini belirlemek ve ayrıca nem miktarını değerlendirmektir.
Bu test DC Meger, 5000 V ile bu gerilimi -5000-volt DC 30 Saniye süre ile uygulayarak yapılır ve izolasyonda herhangi bir arıza olmazsa testi bir dakikaya çıkarırız. Okuma sabit değilse testi 5 dakikaya çıkarmalıyız.
Bu test sargılar arasında aşağıdaki gibi yapılmalıdır:
Aşağıda verilen şekilde gösterildiği gibi Toprak ike Yüksek Gerilim sargısı arasında..
Toprağa ile Alçak Gerilim sargısı araası YG sargısı-Toprak arası gibidir ancak bağlantı AG-Toprak arasında olacaktır.
Alçak Gerilim Sargıları ile yüksek gerilim sargıları arası bağlantı aşağıda verilen şekilde gösterilmiştir..
15 saniye sonra okumayı alıyoruz ve 60 saniye sonra sonuç, trafo yalıtım durumunu gösteren trafo yalıtımının polarizasyon indeksini verecektir.
Polarizasyon İndeksi (PI) = R60/R15 aşağıdaki gibi olmalıdır:
35 kV'a kadar gerilime sahip trafolar için 1,3'ten fazla
66 kV ila 500 kV gerilim aralığına sahip trafolar için 1,5 ila 1,7 arası
PI okuması 3,1'den fazlaysa bu, trafo yalıtımının iyi durumda olduğu anlamına gelir.
Pratik okuma için bir rehber olarak:
AG-Toprak arası 1 G-Ohm.
YG-Toprak arası 2,5 G-Ohm..
AG ile YG arası da 2.5 G-Ohm.
Sonuç:
Megger test voltajını standart olarak 5000 volt olarak seçmeyin, çünkü bazı transformatörlerin üretimi büyük transformatör nötr noktaları için düşük yalıtıma sahiptir, örneğin 500MVA, 500kV Transformatörler ve sargıda 5000 D.C voltajı uygularsanız transformatör sargılarını kaybedersiniz, bu nedenle trafo sargılarını üretim kılavuzu talimatına göre test etmek için lütfen belirtilen D.C voltajına bakınız.
Testten sonra sargıların boşaldığından emin olmak için sargıları topraklamadan trafoya enerji vermeyin.
Yalıtım direncinin tatmin edici olmadığını düşünüyorsanız, enerji vermeden önce trafoda daha fazla araştırma yapılmalıdır.
Megger için, şoku önlemek için akımı boşaltın. Kıvılcım oluşmasını önlemek için devreyi bağlarken güç kaynağını kapatın.
3 Fazlı Trafoda Meger Yalıtım (İzolasyon) Testi Nasıl Yapılır?
2| Sargı Dayanımı (Direnç Ölçümü) Testi
Bu testin amacı trafo sargılarının DC direncini ölçmektir, bu test voltmetre ve ampermetre yöntemiyle yapılabilir. Düşük okuma değerleri için voltmetreyi ampermetreden sonra bağlarız, ancak yüksek direnç değerleri için voltmetreyi ampermetreden önce bağlarız. 100 DC Amp ile hassas voltmetre ve ampermetre kullanılacaktır. Bu test, aşağıda gösterildiği gibi doğru sonuçlar verecektir:
Bu test, bir trafo sıcak veya soğukken yapılabilir, ancak test sırasında sargının ve yağın sıcaklığı kaydedilmelidir. Bir trafo, örneğin delta (üçgen)/yıldız sargıları varsa, direnci aşağıdaki gibi kontrol etmelisiniz
Faz R ve faz S arasındaki YG sargı direnci
Faz S ve faz T arasındaki YG sargı direnci
Faz T ve faz R arasındaki YG sargı direnci
Tap 9'da faz R ve nötr N arasındaki AG sargı direnci
Tap 9'da faz S ve nötr N arasındaki AG sargı direnci
Tap 9'da faz T ile nötr N arasındaki AG sargı direnci
Kaynak: Electrical Engineering Portal - EEP