Gaslighting, bir psikolojik manipülasyon biçimidir. Bireyi kendi hafıza, algı ve akıl sağlığını sorgulayıp, kendisini irdelemeye iten bir çeşit kötü yönlendirmedir.
Gaslighting, kişinin gerçeklik algısını baltalar. Size Gaslighting uygulayan kişiyle iletişim kurduktan sonra, sersemlemiş hissedebilir ve sizde bir sorun olup olmadığına şiddetli bir merak duyabilirsiniz. Gerçekten suçlu olduğunuzu veya çok hassas olduğunuzu düşünmeye başlayabilirsiniz.
Gaslighting terimi, Alfred Hitchcock tarafından "Gas Light" filmine dönüştürülen Patrick Hamilton'ın 1938 tarihli bir oyundan alır.
Filmde, #manipülatif bir koca, bir gaz lambasındaki alevi yavaş ve istikrarlı bir şekilde kısmak da dahil olmak üzere çevresinde değişiklikler yaparak karısının aklını kaybettiğini düşünmesini sağlar, onu deli olduğuna inandırmakla kalmaz, aynı zamanda ailesinden ve arkadaşlarından kopararak suistimal ve kontrol eder.
#Gaslighting kafanızı karıştırabilir ve kararlarınızı, hafızanızı, öz değerlerinizi ve zihinsel sağlığınızı sorgulamanıza neden olabilir.
En bilindik #manipülasyon yöntemleri nelerdir?
Yalan Söylemek: Gaslighting yapan insanlar genellikle yalana alışkındırlar ve sıklıkla narsistik eğilimler sergilerler. Açıkça #yalan söylemeleri ve asla geri adım atmamaları, kanıt sunsanız bile hikayelerini değiştirmemeleri tipiktir.
Gözden Düşürmek: Başkalarına duygusal olarak dengesiz veya "çılgın" göründüğünüzü ustaca söylerken sizin için endişeleniyormuş gibi davranabilirler. Buna ek olarak, size yalan söyleyebilir ve başkalarının da sizin hakkınızda böyle düşündüğünü söyleyebilirler. Oysa ki bu insanlar sizin hakkınızda asla kötü bir şey söylememiş olabilirler.
Dikkatinizi Dağıtmak: İşler istedikleri gibi gitmediğinde, cevap vermek yerine #soru sorarak konuyu değiştirebilirler.
Duygularınızı Önemsizleştirmek: "Sakin ol", "Aşırı tepki veriyorsun" veya "Neden bu kadar hassassın?" gibi açıklamalar yapabilirler. Tüm bu ifadeler, nasıl hissettiğinize ve ne düşündüğünüze dair #şüphe uyandırabilirler.
İnkar: Yanlış bir şey yaptıklarını #inkar ederek, kötü seçimlerinin sorumluluğunu almaktan kaçınırlar.
Merhamet Sözleri: "Seni ne kadar sevdiğimi biliyorsun.”, “Seni asla bilerek incitmem." Bu sözler duymak istediğiniz şeyler olabilir, ancak özellikle aynı davranış tekrarlanırsa asılsızdırlar.
Geçmişi Değiştirme: Hikayeleri kendi lehlerine olan şekillerde yeniden anlatma eğiliminde olabilirler.
Gaslighting’den korunmak için;
Mesafe Koymak,
Kanıtları Saklamak,
Sınırları Belirlemek,
Objektif Bir Bakış Açısından Fikir Almak,
Bir Uzmandan Yardım Almak,
O İlişkiyi Sonlandırmak
atılabilecek adımlardan bazılarıdır.
Bu duruma maruz kaldıysanız; yaşadıklarınızın sorumlusu olmadığınızı unutmayın. Size Gaslighting uygulayan kişi, bu şekilde davranmayı tercih ediyor; eylemlerinin sorumluluğu sizde değil, kendisinde. Yaptığınız hiçbir şey onların bu seçimi yapmalarına neden olmadı ve yaptıklarını değiştiremeyeceksiniz.