2023 Nobel Barış Ödülü, İran'lı gazeteci ve insan hakları savunucusu Narges Mohammadi'ye verildi. Mohammadi, İran'da ifade özgürlüğü ve insan hakları için yaptığı çalışmalarla tanınmaktadır.
Mohammadi, 1972 yılında İran'ın Tahran kentinde doğdu. 1999 yılında gazeteciliğe başladı ve çeşitli yayınlarda çalıştı. Mohammadi, özellikle İran'daki insan hakları ihlallerini ve muhalefeti konu alan çalışmalarıyla tanınmaktadır.
Mohammadi, 2011 yılında, İran'ın 2009 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından düzenlenen protestoları haber yaptığı için tutuklandı. Mohammadi, 2013 yılında serbest bırakılmasına rağmen, 2015 yılında ulusal güvenliği tehlikeye attığı gerekçesiyle 16 yıl hapis cezasına çarptırılmış, ancak 2020 yılında serbest bırakılmıştır². Bu arada ödülünü almak için İran'dan ayrılmasına izin verilmediği için törene katılamamıştır.
Mohammadi, İran'da ifade özgürlüğü ve insan hakları için yaptığı çalışmalarla uluslararası alanda tanınan bir figür haline geldi.
Mohammadi, 2016 yılında Uluslararası Af Örgütü tarafından "Yılın Vicdanı" ödülüne layık görüldü.
Mohammadi'nin Ödülü
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Mohammadi'ye ödülü şu şekilde açıkladı:
"Narges Mohammadi, İran'da ifade özgürlüğü ve insan hakları için yaptığı cesur ve kararlı mücadelesi nedeniyle ödüllendirildi. Mohammadi, İran'ın baskıcı rejimine karşı mücadele eden bir sembol haline geldi."
Mohammadi'nin Önemi
Mohammadi, İran'da ifade özgürlüğü ve insan hakları için mücadele eden önemli bir isimdir. Mohammadi'nin ödülü, İran'daki insan hakları ihlallerine dikkat çekmeye yardımcı olacaktır.
Mohammadi'nin ödülü, aynı zamanda, dünyadaki diğer gazeteciler ve insan hakları savunucuları için de bir cesaret kaynağı olacaktır.
Nobel Barış Ödülü
Nobel Barış Ödülü, Alfred Nobel'in vasiyetine göre kurulmuş ve "uluslar arası kardeşlik için en çok veya en iyi çalışmayı yapan veya ayakta duran orduların kaldırılması veya azaltılması ve barış kongrelerinin düzenlenmesi ve desteklenmesi için çalışan kişi (veya grup)"a verilen bir ödüldür³. Ödül, bir altın madalya, bir diploma ve 11 milyon İsveç kronundan oluşmaktadır⁴. Diğer önceki kazananlar arasında Nelson Mandela, Barack Obama ve Birleşmiş Milletler bulunmaktadır⁵.
Bu yılki ödülün diğer adayları arasında Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve BM Genel Sekreteri António Guterres de yer almaktaydı⁴. Komite, 259'u birey ve 92'si kuruluş olmak üzere toplam 351 aday arasından seçim yapmıştır⁴.
Bu yılki aday sayısı geçen yıla göre daha az ve şu anda 2019'dan bu yana en düşük seviyededir. Aday sayısındaki en yüksek rekor 2016 yılındaydı³.
Kaynaklar:
(1) 2023 Nobel Peace Prize - Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/2023_Nobel_Peace_Prize.
(2) Nobel peace prize 2023 live: winner due to be announced in Stockholm. https://www.theguardian.com/world/live/2023/oct/06/nobel-peace-prize-winner-2023-latest-news-updates.
(3) Nobel Peace Prize 2023 winner announcement live online - AS USA. https://en.as.com/latest_news/nobel-peace-prize-2023-winner-announcement-live-online-latest-updates-n/.
(4) Nobel Peace Prize 2023 winner to be announced from list of over 350 .... https://www.hindustantimes.com/world-news/nobel-peace-prize-2023-winner-to-be-announced-from-list-of-over-350-nominations-101696579748531.html.
(5) Live updates: Nobel Peace prize 2023 is set to be awarded - CNN. https://www.cnn.com/world/live-news/nobel-peace-prize-2023-latest-news-intl/index.html.