Alice Guy Blaché, sinema tarihinin ilk kadın yönetmeni ve ilk kurmaca film yönetmenidir. 1 Temmuz 1873'te Paris'te dünyaya açtığı gözlerini, 24 Mart 1968'de New Jersey'de yumar. ¹ Hayatı boyunca binden fazla film yapmış, pek çoğunda kadınların hikayelerini, kararlılıklarını ve arzularını anlatmıştır. ²
Çocukluk ve Gençlik Yılları
Alice Ida Antoinette Guy ismiyle 1 Temmuz 1873'te Paris'te dünyaya gelir. Annesini desteklemek için erken yaştan çalışmaya başlar, ilk sekreterlik işi sadece erkeklerin çalıştığı bir fabrikadadır. Burada tacizci bir erkeğin karşısına dikilir. Bu yılları anarken "Gençliğim, deneyimsizliğim, cinsiyetim; hepsi bana komplo kurmuştu" der. ² Bu olay, aslında hayatının gelecek dönemlerinde çekeceği filmlerin ana teması olacaktır.
Sinemaya Adım Atışı
1896’da kamera üreticisi Gaumont’ta sekreter olarak çalışmaya başladı. Firma, kamera üretmekten film yapımına geçince Alice Guy-Blaché da ilk yönetmenlerinden olmuştur. 1897-1906 arasında Gaumont filmlerinde prodüktörlük yapan Guy-Blaché, bu dönem aralarında La Fée aux Choux (1896), Lumière'in Arroseur Arrosé (1897), La Vie du Christ (1906)’in de olduğu yüze yakın film yaptı. 1896 yılında çektiği ve 1 dakika bile olmayan ilk filmi La Fée aux Choux (Lahana Perisi), aynı zamanda sinema tarihinin ilk kurmaca filmidir. ¹³
Sinema tarihi anlatıları çoğu zaman Lumière Kardeşler tarafından 1895'te Paris'te bir kafede gerçekleştirilen ilk gösterim ile başlar. Yeni bir icatla karşı karşıya kalmanın heyecan ve dehşetini bir arada yaşamış, bu tarihi ana tanıklık etmiş olan izleyicilerden biri olan Alice Guy Blaché bir sonraki sene bir film çekerek sinema tarihinin bir başka önemli kişisi olacaktır.
1896'dan 1906'ya kadar bilinen ilk kadın yönetmen olan Alice Guy Blaché'nin film serüveni Gaumont şirketinde sekreter olarak çalışırken başlar.
Gaumont Film Şirketi'nin sahibi Léon Gaumont'un sekreteri olarak çalışırken kamerayı pazarlamak için film çekmeyi öneren Blaché böylece ilk filmi olan The Cabbage Fairy'yi 1896 yılında çeker. Patronu işlerini aksatmaması koşuluyla film çekmesine izin verir ve çalıştığı dönemde 1 ila 30 dakika uzunluğunda kısa metraj filmler çeker.
Kadınların oy hakkının dahi olmadığı günlerde ilk yönetmen kadın, hatta ilk kurmaca film yönetmeni olmanın yanı sıra filmleri kadınların hikayelerini, kararlılıklarını ve arzularını anlatmıştır. ²
Amerika Macerası
1906 yılında aynı şirkette tanıştığı kameraman Herbert Blaché ile evlendi. ¹ 1906 -1907 arasında kronofon ile yapılan 100 civarında sesli kısa filmin çekilmesini sağladı. Eşinin tayini nedeniyle gittikleri New York ’ta 1910’da kendi yapım şirketi Solax isimli film stüdyosunu kurdu, ancak üç yıl boyunca yaratıcı pek çok film yaptığı şirket krizler nedeniyle iflas etti. 1913’de Blaché Features’ı kurdu. 1922’de eşinden ayrılıp kızıyla Fransa’ya dönen sanatçı, bir daha film yapma fırsatı bulamadı. Çocuk kitapları yazmaya başladı.
Maalesef, Fransa'da hayata tutunamaz ve 1968 yılında hayata gözlerini yumar.
Blaché, çektiği filmlerde kadını merkeze koyar ve toplumsal cinsiyet rollerine odaklanır. Merkeze kadını koymasının da yaşadığı ve gördüğü haksızlığın elbet payı vardır.
Sinema Tarihindeki Yeri
Alice Guy-Blaché sinemanın öncüsü erkeklerin isimleri tarih kitapları ve hafızalarda yerine alırken, kendisinin isminin silinmesi tesadüf değil ve erkek egemen sistemden başka açıklaması yok.
Son yıllarda adı ait olduğu yere eklenmeye başlamış olsa da bu eksiklik aynı zamanda bugün de sinema endüstrisinde neden bu kadar az kadının kendine yer bulabildiğini de anlatıyor.
Yaşamı boyunca binden fazla film yapmış, pek çoğunda kadınları merkeze almış olan Alice Guy-Blaché'nin toplumsal cinsiyet üzerine bolca düşündüğü aşikar. 1906’da çektiği Les Résultats du Féminisme (Feminizmin Sonuçları)’de bugün dahi sık sık kullanılan bir anlatı biçimi olan yer değiştirmeyi kullanarak toplumsal cinsiyet rollerine bir bakış sunar. ⁴
Kaynaklar:
(1) Alice Guy-Blaché - Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Alice_Guy-Blach%C3%A9.
(2) 1 Temmuz 1873: Sinema tarihini başlatan öncülerden Alice Guy-Blaché. https://catlakzemin.com/1-temmuz-1873-sinema-tarihini-baslatan-onculerden-alice-guy-blache/.
(3) Alice Guy-Blaché - Wikiwand. https://www.wikiwand.com/en/Alice_Guy-Blach%C3%A9.
(4) Alice Guy-Blaché - Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Alice_Guy-Blach%C3%A9.
(5) Alice Guy-Blaché - Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Alice_Guy-Blach%C3%A9.
(6) 1 Temmuz 1873: Sinema tarihini başlatan öncülerden Alice Guy-Blaché. https://catlakzemin.com/1-temmuz-1873-sinema-tarihini-baslatan-onculerden-alice-guy-blache/.
(7) Alice Guy-Blaché - Wikiwand. https://www.wikiwand.com/en/Alice_Guy-Blach%C3%A9.
(8) Alice Guy-Blaché - Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Alice_Guy-Blach%C3%A9.