top of page

Blog Posts

Liderlik Yol Haritası: Başarılı Bir Liderin İzlemesi Gereken 10 Kritik Adım

Writer's picture: Hüseyin GÜZELHüseyin GÜZEL

Üretkenliği artırmanın ve başarıyı yakalamanın kritik adımları...


Otuz yılı aşkın liderlik deneyimim ve liderlik üzerine yaptığım titiz çalışmalar sonucunda, bu makalede başarılı liderlerin kariyerlerinin her aşamasında dikkate almaları ve uygulamaları gereken on kritik adımı ele alacağım. Amacım, liderlerin üretken olmalarına ve işlerini zamanında tamamlamalarına yardımcı olmaktır.


“10 Critical Leadership Traits” by Mehmet Yıldız
“10 Critical Leadership Traits” by Mehmet Yıldız

Adımlar:


Adım 1 | Liderler vizyon sahibi olmalıdır

Gelecekteki olaylar ve sonuçlar için fikirlerimizi geliştirerek vizyonumuzu oluştururuz. Bu noktada, herhangi bir alandaki liderlik vizyon sahibi olmayı gerektirir. Vizyon sahibi olmak ve belirli bir vizyonun takipçilerini etkilemek, yetkin liderlerin temel özelliğidir. Vizyon, geleceğe dair zihinsel resmimize atıfta bulunan mecazi bir terimdir.


İnsanları liderlerine çeken, liderlerinin vizyonudur. Ekip üyeleri, ortak hedeflere ulaşmak için liderlerinin vizyonuna güvenir ve güvenmelidir. Liderlerin vizyonu, takipçilerine daha verimli çalışmaları ve vizyonu içtenlikle desteklemeleri için ilham verir. Bu, liderlerin ortaya koyduğu vizyonun büyüsünün kattığı anlamdır. Yaratıcı ve yenilikçi çabalar için "vizyon sahibi liderlere" ihtiyacımız var. Yetkin liderler, vizyoner özellikleriyle tanınır.


Liderlik vizyonu, organizasyonun değerlerini, inançlarını ve kültürünü sergilemelidir. Liderlerin sahip olduğu vizyon, ekip üyelerini bir araya getirir; dolayısıyla aynı hedefler için çalışırlar. İyi iletilmiş ve açıkça anlaşılmış bir vizyon olmadan, insanlar karmaşık süreçler ve prosedürler içerisinde kaybolup giderler. Vizyon, ekip üyelerinin odaklanmasını keskinleştirir ve aynı yönde çalışmaları için onlara güç verir.



Adım 2 | Liderler kusursuzluğa değil mükemmelliğe odaklanmalıdır

Mükemmellik kavramı, farklı kişiler için farklı anlamlar taşıyabilir. Bu makalede ele aldığımız mükemmellik (yani yetkinlik), liderlerin, özellikle de takipçileri üzerinde gözle görülür bir etki yaratmak için olağanüstü niteliklere sahip olması veya bunları sergilemesi anlamına gelir. Üstün nitelikler, liderin bilgi, beceri, deneyim, uzmanlık ve kişilik özelliklerinin birleşiminden oluşur.


Ancak, mükemmelliğin kusursuzluk anlamına geldiği yanılgısına düşülmemelidir. Mükemmellik ve kusursuzluk aynı şeyler değildir. Hatta ironik bir şekilde, mükemmelliği hedeflemek kusursuzluğun bir engelleyicisi olabilir. Mükemmeli hedefleyenler, gerçekçi olmayan sözde mükemmelliğe (kusursuzluğa) ulaşmak için ertelemeye gidebilir veya gereksiz çabalara girişebilirler.


Kusursuzluğa ulaşmak zordur, hatta neredeyse imkansızdır. Kusursuzluğun maliyeti engelleyicidir ve istenmeyen bir durumdur. Şirket jargonunda "altın kaplama" olarak adlandırılan bir terim bile vardır. Bu terim, hiçbir finansal kazanç sağlamayan kusursuzluk çabalarını ifade eder.


Bazı kişiler çabalarında kusursuzluk peşinde koşsa da, mükemmellik temelinde uzlaşmaya varmak pek mümkün değildir. Bireyler olduğumuz ve hepimizin zihninde farklı filtreler bulunduğundan, mükemmelliği farklı şekillerde görürüz. Örneğin, bir kişi için mükemmel olarak sınıflandırılabilecek bir sonuç, bir başkası tarafından mutlak anlamda mükemmellik olarak kabul edilmeyebilir. Farklı değer yargıları, mükemmelliğin tanımlanması açısından farklı sonuçlara yol açabilir.



Adım 3 | Liderler belirsizliğe tahammül edebilmelidir

Belirsizliğe tolerans göstermek, iyi anlaşılmış ve kabul edilmiş bir liderlik özelliğidir. Liderler gelecekteki sonuçlarla ilgilenir. Geleceği onlar yaratır. Ancak, sonuçlar insanların kontrolü dışındaki sayısız nedenden etkilendiği için, gelecek insanlar tarafından bilinemez. Bu nedenle belirsizlik, gelecekteki olaylarla başa çıkabilmek açısından bir gerçektir.


Belirsizlik, risk yönetimi ile yakından ilgili bir terimdir. Risk almak, liderlerin başarı için ihtiyaç duydukları en temel özelliklerden biridir. Daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi, risk ve fırsat ayrılmaz bir yin ve yang ikilisi gibidir. Yani en temel seviyede risk yoksa, fırsat da yoktur. Ya da tam tersi. Liderler risk alarak fırsatların yaratıldığını iyi bilirler. Mantık ve sezgilerini kullanarak hesaplanmış riskler alırlar ve belirsizlikle sistematik bir şekilde başa çıkabilmek için bunları azaltırlar. Geçmişteki başarısızlıklarından ders çıkarırlar ve bu noktada öğrendiklerini riskleri azaltmak için kullanırlar.


Belirsizliklerle başa çıkmak ve onlara tahammül etmek, yeniliğe yol açan yeni seçenekler ve seçimler yaratır. Bu seçenekleri yaratıcı, akılcı ve entegre bir şekilde seçmek ve bağlamak için daha fazla seçeneğe sahip olmak, yeni dönüşümsel çözümler yaratabilir. Bu amaçla, mükemmel (yetkin) liderlerin çabaladığı dönüşümsel hedefler, belirsizliğe tolerans göstermeyi gerektirir. Bu sayede, istenilen dönüşüm sonuçlarını sağlayan fırsatları yaratmak için hesaplanmış riskler alırlar.



Adım 4 | Liderler için Duygusal Zeka (EQ) çok önemlidir

İnsanlarla ve lider ekiplerle çalışmak, güçlü bir duygusal zekaya sahip olmayı gerektirir. Duygusal Zeka (EQ), kişinin kendi duygularının farkında olmasını, yönetmesini ve başkalarının duygularını da anlamasını gerektirir. Yüksek EQ'ya sahip liderler, kişilerarası ilişkileri daha etkilidir ve empati ile idare edebilirler.


Başkalarına karşı empati duymak ve şefkat beslemek, liderler ve ekipleri üzerinde büyülü bir etkiye sahiptir. Bu doğal insan ihtiyacı gerçektir ve tüm sosyal ortamlarda deneyimlenebilir. Akranlarımız, üstlerimiz veya astlarımız olsun fark etmez, başkalarına karşı empati ile yaklaşarak daha iyi iletişim kurabiliriz. Empati ile başkalarının sahip olduğu benzersiz koşulların değerlendirilmesi, liderler açısından iletişim kanallarını açabilir.


Duygusal zeka aynı zamanda liderleri değişen ruh halleri, değişen duyguları ve dürtüleriyle daha bilinçli hale getirir. Bu öz farkındalık, insanlarla ekip halinde çalışırken çok büyük bir fark yaratır. Ruh hallerinin ve duygularının farkına varan liderler, başkalarıyla iletişimleri ve etkileşimleri için uygun eylemlerde bulunabilirler. Öz farkındalık aynı zamanda öz düzenlemeye de yardımcı olur. Anlık yanıtlar açısından tatmin edici dürtülerini geciktirerek daha iyi kararlar alabilirler; fakat bu, düşük ruh halleri ve olumsuz duygular yaşadıkları zamanlarda çıkarlarına hizmet etmeyebilir.


Duygusal olarak zeki liderler kendilerine özgü bir şekilde davranırlar. Davranışları, iletişimlerinde ve başkalarıyla etkileşimlerinde özgün benliklerinin bir dışa vurumudur. Orijinalliğe dayalı ilkeleriyle de uyumludurlar. Bu otantik davranış dikkat çekicidir ve başkaları tarafından memnuniyetle karşılanır. Otantik liderler, zayıflıklarını göstermekten de korkmazlar. Çelişkili bir şekilde, insani savunmasızlıklarını başkalarına göstermek, onları güçlendirir, daha güvenli, daha dengeli hale getirir ve hatta onları daha güçlü liderler yapar. Bu tür liderleri dikkatle gözlemledim ve bu tür kırılganlıkları onları gözümde daha güvenilir kıldı.



Adım 5 | Liderler kişisel sorumluluk alabilmelidir

Hayatın her alanında kişisel sorumluluk almak, sadece liderler için değil, tüm insanlar için de bir erdemdir. Bu temel insani özellik, yetkin liderler açısından da özel bir güçlendirme yeteneğidir. Kişisel sorumluluk almak ve oluşturduğumuz bir takım durumlar için hesap verebilir olmak; diğer insanlar üzerinde daha iyi izlenimler bırakabileceğimiz anlamına gelir. Bu olumlu eğilim, bütünlüğümüz açısından bir güven ortamı yaratır.


Sorumluluk almak yerine, mevcut durumdan şikayetçi olmak ve istenmeyen sonuçlar için de başkalarını ve koşulları suçlamak işyerlerinde olumsuz bir hava yaratmaktadır. Suçlamak gücü ortadan kaldırır ve yerini zayıflığa bırakır. Suçlamak, koşullar ne olursa olsun, işyerinde istenmeyen bir durum yaratır, çünkü kimse çitin yanlış tarafında olsa bile, suçu üstlenmekten hoşlanmaz.


Yetkin liderler, suçlamanın ve şikayetçi olmanın beraberinde getirdiği sonuçların farkındadır; bu nedenle eylemleri, duyguları ve ürettikleri sonuçlar için her zaman kişisel sorumluluk alırlar. Bu liderler ayrıca ekiplerindeki herkesi bunu yapmaya da teşvik ederler.



Adım 6 | Liderler ancak sürekli ve alışılmış eylemlerle gelişebilir

Eylemsiz bilgi ve beceriler, işyerinde istenen sonucu vermez. Yetkin liderler bu iyi bilinen gerçeğin farkındadır; sonuç olarak eylem odaklıdırlar. Yetkin liderler, görevlerine öncelik verirler ve önceliklerine göre de derhal harekete geçerler. Gerekli eylemleri ertelemekten hoşlanmazlar. Listelerindeki bir şey eğer sığ bir değer, düşük öncelikli, başka bağımlılıkları olmadığı ve tamamlanması için uzun bir süreye gerek olmadığı sürece ertelemekten hoşlanmazlar.


İş yerinde pratik araçları ve süreçleri kullanarak aksiyonlar alırlar. Uzun bir e-posta yazmak yerine hızlı bir telefon görüşmesi gerçekleştirmek, öncelikli bir konu açısından harekete geçmede daha etkili bir seçenek olabilir mesela. Bazen farklı paydaşlarla birden fazla telefon görüşmesi yapmak, onları aynı odaya kısa bir süre için net bir gündemle getirmek, karmaşık konuların çok daha etkili bir şekilde çözülmesine yardımcı olabilir. Bu pratik eylemsel odaklı teknikler, yetkin liderler tarafından iyi bilinmekte ve kullanılmaktadır.


Bazen karmaşık ve çetrefilli konular ile ilgili harekete geçmek ekip üyeleri için göz korkutucu bir görevmiş gibi gelebilir. Bu noktada yetkin liderler, ekip üyelerinin muazzam görevleri daha küçük bileşenlere ayırmasına ve her bir parçayı öncelik sırasına göre ele almasına yardımcı olabilir. Ayrıca, yetkin liderler ilerlemeyi aktif olarak kontrol eder, insanları eylemlerine devam etmeleri için cesaretlendirir ve her zaman başarılı olmalarını sağlamak için de düzenli takipler gerçekleştirirler.



Adım 7 | Liderler işin önem ve aciliyetine göre öncelik vermelidir

Zaman yönetiminin aksine öncelik yönetimi, liderler için iyi anlaşılmış bir gerekliliktir. Yetkin liderler, zamanlarından ziyade önceliklerini yönetirler. Öncelik yönetimi, istenen sonuçlar açısından gerçekten fark yaratan temel görevlere odaklanmaktır. Önemli ve aciliyeti olan şeylere odaklanmak, dikkat dağıtmaktan kaçınmak, engelleri ortadan kaldırmak, kolaylaştırıcılar oluşturmak, dijital dönüşümler açısından önceliklendirmeyi belirleyen liderlerin temel özelliğidir.


Yetkin liderler, önceliklerine odaklandıklarından, çok kısa sürede yapılabilecek birçok şeyden şikayet etmezler. Öncelikleri belirlemek, değiştirmek ve öncelikler arasındaki karmaşıklık, kendileri ve ekip üyeleri için günlük iş angajmanlarının birincil odak noktasıdır. Bir şeyin şimdi mi yapılması gerekiyor yoksa bekleyebilir mi diye sorarlar. Bir sorunu çözmek, bir plan oluşturmak, bir ekip üyesine yardımcı olmak için anında harekete geçerler. Bu sistematik eylem odaklı yaklaşımı kullanarak, önemli hiçbir şeyi biriktirmezler; dolayısıyla, bu sayede kötü zaman yönetiminin doğurduğu endişeleri bertaraf ederler.


Önceliklerini yönetmek için yetkin liderlerin kullandığı bir diğer önemli teknik de; gerekli eylemleri doğru insanlara akıllı yollarla devredebilmektir. Akıllı delegasyon, yalnızca daha kritik görevler için zamanlarını serbest bırakmalarına izin vermekle kalmaz, aynı zamanda yetenekli ekip üyelerine ek sorumluluklar vererek onların katılımını ve gelişimini sağlarlar, ki bu da onlara ayrı bir güç verir.



Adım 8 | Liderler fikir birliğine varmayı hedeflemelidir

Mutabakat (fikir birliği), tüm tarafları bir konunun, meselenin veya çözülmesi gereken bir sorunun tartışılması için ortak bir anlaşmaya vardıran bir düzenlemedir. Mutabakat, tüm tarafları aynı safa getirir ve tüm paydaşlar için bir kazan-kazan durumu yaratır. Yetkin liderler, işlerinde sosyal üretkenlik yaratmak için bu temel sosyal gerekliliğin farkındadırlar.


Geniş bir insan grubu için fikir birliğine varmak, olağanüstü iletişim becerileri, başkalarının bakış açılarına saygı, anlamlı müzakereler, kör noktalara saygılı bir şekilde işaret etme, kesin tanımlamalar kullanma, ayrıntıların daha yapısal ve metodik olarak ifade edilmesi ve durumların mantıksal temsillerinin sunulmasını gerektirir.


Mutabakat liderleri, fikir birliğine varabilmek için çeşitli teknikler kullanır. Tüm taraflar için katılım kurallarını, organizasyon veya departmanlardaki çalışma modellerini ve temeldeki süreçleri ve prosedürleri netleştirebilirler. Gerektiğinde bu basit ancak temel teknikleri kullanmak, ekip üyelerinin herhangi bir durumda daha etkili bir şekilde fikir birliğine varmasına yardımcı olabilir.



Adım 9 | Liderler hızlı öğrenmelidir

Öğrenme, ömür boyu süren bir süreçtir. Yetkin liderler, resmi ve gayri resmi ortamlarda kendi kendilerine öğrenebilenlerdir. Okullardan ve diğer resmi öğrenme ortamlarında yıllarca süren örgün öğretimden sonra zaten belirli bir disiplin kazanmışlardır. Ayrıca diğer insanlarla düzenli olarak etkileşimde bulunurlar ve gayri resmi öğrenme faaliyetlerine katılırlar.


Her durumu bu liderler için bir öğrenme fırsatı yaratır. Yetkin liderler, doğru bağlamda yeni durumları hızla öğrenirler. Hızlı öğrenme, akıllıca yanıt verme ve verimli bir şekilde takip etme yeteneklerine göre kendilerini farklı durumlara çabuk adapte edebilirler.


Öğrenmeye ek olarak, yetkin liderler aynı zamanda harika birer öğretmendirler. Mesajlarını net bir şekilde iletirler ve ekip üyelerinin hızla öğrenmesini sağlarlar. İnsanların her birinin farklı bir öğrenme tarzına sahip olduğunu bildikleri için mesajlarını iletmek için birden fazla duyu ve yöntem kullanırlar. Daha spesifik olarak, görsel, işitsel ve dokunsal gibi çoklu duyuları denerler.



Adım 10 | Liderler başkalarına düşünmeleri ve değişmeleri için ilham vermelidir

Yetkin liderler, ekip üyelerinin doğru yönde düşünmesini ve inanmasını sağlayabilir. Onlara ne yapacaklarını, nasıl yapacaklarını ve ne zaman yapacaklarını söylemezler, ancak çeşitli destekleyici teknikler kullanarak üretken bir şekilde düşünebilmeleri için onlara ilham verirler. Aktif dinleme ve araştırma soruları sormak, başkalarının daha net ve etkili hissetmesine yardımcı olabilir.


Başkalarını düşündürmek ince bir beceridir. Bir atasözü "bir atı nehre zorlayabilirsin ama içmesini sağlayamazsın" der. Bu yaklaşım, çeşitli düzeylerde insanlarla yıllarca çalışarak belirli bir seviyede psikolojik bilgiye sahip olmayı ve ustaca iyileştirmeler yapabilmeyi gerektirir. Başkalarını istenen yönde düşündürmek, kapsamlı bir psikolojik anlayış gerektirir zira.


Daha önceki bölümlerde de bahsedildiği üzere, duygusal zeka, sosyal zeka ve farkındalık, diğer insanlara etkili bir şekilde düşünebilmeleri için ilham veren gerekli yeteneklerden üçüdür. İnsanların mevcut ruh hallerine, vücut diline, ses tonuna ve konuşmalarındaki diğer ipuçlarına dikkat ederek, konuşmaları daha sağlıklı ve üretken yollarla yönlendirebilirler.


Yetkin liderlerin bu ilham verici becerisi, problem çözme, karmaşık analizler yapma, değerlendirme yapma ve kritik kararlar alınacağı esnalarda ekip üyeleri için faydalı olabilir. Onlara bazı ipuçlarını vermek, ilginç sorular sormak, düşüncelerini teşvik etmek, söylediklerine ilgi göstermek faydalı tekniklerdir.


Başarılı liderlerin izlemesi gereken bu on adım, yetkin liderler için de birer başarı faktörüdür. Bu noktaların farkında olmak ve liderlik girişimlerinizde bunları dikkate almak, verimliliğinizi güçlendirebilir ve işleri daha etkili ve verimli bir şekilde yapmanızı sağlayabilir.



Recent Posts

See All

Comentarios

Obtuvo 0 de 5 estrellas.
Aún no hay calificaciones

Agrega una calificación
  • Beyaz LinkedIn Simge
  • Beyaz Facebook Simge
  • Beyaz Heyecan Simge

BU İÇERİĞE EMOJİ İLE TEPKİ VER

bottom of page