Kablo, iletken tipi ve kanal tipi, yangın davranışında belirleyici faktör olsa da, kablo kanalı tipinin seçimi ve montajı alınan tedbirlere uygun olarak da bir o kadar önemlidir.
Kablolar, çok nadiren de olsa, bir yangın kaynağıdır. Bu, yalnızca kablo, yalıtımının eridiği ve civardaki malzemeleri alevlendirdiği bir noktaya kadar aşırı yüklendiğinde veya mekanik hasarlar nedeniyle kısa devre yaptığında meydana gelir.
Kablo kanalları bu nedenle potansiyel bir yangın kaynağı değildir.
Ancak, uygun inşaat önlemleri alınmadığı takdirde kablolar yangının yayılmasına katkıda bulunabilir.
Odalarda, tavanlarda veya servis kanallarında yapılan yönlendirme ve bölmeler, hava akışını sağlayarak potansiyel olarak ortaya çıkabilecek gazlar ve dumanlar için bacalar oluşturur ve yangının yayılmasını teşvik edebilecek arklara ve ikincil kısa devrelere neden olabilen bir enerji kaynağını temsil eder. Bu nedenle, yangının bu aşamasında oldukça önemli bir termal yük oluştururlar.
İçindekiler Tablosu:
Kabloların ve İletkenlerin Yangın Davranışı
Yangına Dayanıklılık
1| Yangın Riskinin Değerlendirilmesi
Kablo kanallarında olası yangın hasarı riski ve bunun sonucunda yangının yayılmasının olası sonuçları yalnızca meydana gelen duruma göre değerlendirilebilir. Aşağıdaki Tablo 1 ve 2 bir ön yaklaşım sunmaktadır.
Taşınan veya araya konulan malzemelerle ilgili olarak dış etkilerin koşullarının anlaşılması (diğer şeylerin yanı sıra yangın riskini tanımlayan IEC 60364-5-51'e göre BE1 ila BE4), uygun bir kablo tipinin seçilmesini sağlar.
İş sektörüne göre stres düzeyi
Stres düzeyine göre gerekli ürün özellikleri
2| Kabloların ve İletkenlerin Yangın Davranışı
2.1 Yangın Tepkisi
Yangın davranışının sınıflandırılması, uluslararası standartlar (IEC 60331 ve IEC 60332), Avrupa standartları (En 50200) veya belirli kablo türleri için ulusal standartlar uyarınca tanımlanan bir dizi teste dayanmaktadır (örneğin, C1 kategorisi için Fransız standardı NF C 32-070).
"Yangı tepki" değerlendirmesinin 3 kategorisi vardır:
C3: özel bir özellik yok
C2: aleve dayanıklı.tesisatlarda kullanılan kabloların çoğu bu kategoriye aittir.
C1: alev geciktirici.Bu kategorideki kabloların kullanılması yangının kablo katmanlarında ve kanallarda yayılma riskini sınırlar.
Yangının yayılma riskinin yüksek olduğu durumlarda (uzun dikey kanallar) veya tesisatın güvenliği önemli ise C1 kategori kablolar kullanılmalıdır.
2.1.1 Halojensiz Kablolar
Günümüzde kullanılan çoğu kablo kısmen veya tamamen polivinil klorür veya PVC (U 1000 R2 V, H07 VVH2-F, H07 VU, vb.) ile yalıtılmıştır. Bu iletkenler, klorin varlığı nedeniyle doğal olarak alev geciktiricidir ve iyi düzeyde yangın direnci sunar.
Normalde C2 (alev dayanıklı) olarak sınıflandırılırlar ve tesisatların kendinden emniyetine katkıda bulunurlar.
PVC'nin Dezavantajı, İletkenler ateşe yakalanırsa, bir gaz olarak tahriş edici olan hidrojen klorür açığa çıkar, ancak bu, yayılan keskin koku nedeniyle yangın çıkışının algılanmasına izin verme avantajına sahiptir. ISO/TC 92/SC 3 raporunda hidrojen klorürün toksik olarak sınıflandırılmadığına dikkat edilmelidir.
Başlıca ölümcül risk, karbon monoksit ile ilgilidir..
Bununla birlikte, genellikle kapalı ve iyi havalandırılmayan alanlarda (bodrumlar, demiryolu tünelleri, vb.) yasaktır. Kısıtlama aslında büyük ölçüde bu gazın buharında salınan hidroklorik asitten kaynaklanan korozyon riskinden kaynaklanmaktadır ve bu gaz yayıldığında bazen gecikmeli bir etkiyle karmaşık veya pahalı sistemlere zarar verebilir: karmaşık optik cihazlar, tıbbi ekipman, metroloji veproses kontrol cihazları, çok yüksek hassasiyetli makineler, havacılık ekipmanları vb.
Bu nedenle alanlar mümkün olan en kısa sürede dezenfekte edilmelidir.
Unutulmamalıdır ki, bu sistemleri koruma ve kloru dışarı atma gerekliliği, halojensiz kablolar olarak bilinen, alüminyum trihidrat veya magnezyum dihidrattan oluşan alev geciktiricili C1 kablolarının geliştirilmesine yol açmıştır.
Bu kablolar çok az duman ve aşındırıcı elementler yayar.
2.2 Yangına Dayanıklı
"Yangına müdahale" kategorileri, kabloların tutuşabilirliğini değerlendirir ancak yangın durumunda tesislere besleme sağlama kapasitelerini belirtmez. Güvenlik devrelerinin çalışmaya devam etmesi için “yangına dayanıklı” sertifikalı kablolar kullanılmalıdır.
İki farklı “yangına dayanıklılık” kategorisi vardır:
CR2: özel nitelik yok
CR1: yangına dayanıklı.
U500 X, U500 XV, 1000 X veya 1000 XV “yangına dayanıklı” mineral izolasyonlu, “lyonotox” ve “Pyrolyon” iletkenler ve bazı güç ve sinyalizasyon kabloları bu kategoriye girer.
Kanal ve boruların yangın davranışında kablo ve iletken tipi belirleyici faktör olmakla birlikte, kablo tavası tipi seçimi ve montaj önlemlerine uygun olarak döşenme yöntemi de bir o kadar önemlidir.
3| Kurulum Önlemleri
3.1 Kablo Katmanlarının Yönlendirilmesi ve Yerleşimi
Kablo katmanlarının ve gruplamalarının yanı sıra bu katmanlar içindeki ayrı ayrı kabloların yerleşimi, bir yangının gelişmesinde önemli bir rol oynar.
Kablolar, yangını yoğunlaştıracak bir "çıra" etkisini önlemek için mümkün olduğunca aralarındaki boşlukları sınırlayacak şekilde düzenli bir şekilde döşenmelidir.
Kabloların tutuşturucu etkisi
Yoğun, sıkı ve kompakt katmanlar alev alma olasılığı en düşük olanlardır, ancak buna karşılık ısı yayma kapasiteleri daha düşüktür ve bu da akım taşıma kapasitelerinin düşmesine neden olabilir.
Genel olarak, doğal "bacalar" oluşturan yerleşim planlarından kaçınılmalıdır: bu ilke yalnızca iletkenlerin kendileri için değil, aynı zamanda kablo katmanları ve çevreleyen ortamdaki (duvarlar, tavanlar vb.) öğelerle birlikte katmanlar için de geçerlidir..
3.2 Dikey Katmanların Düzeni
Katmanların dikey yerleşimleri, bir duvara veya katmana paralel bir yapıya yakınlıkla arttırılan bir baca etkisi yaratır.Bu etkiyi azaltmak için katmanın L genişliğinin en az yarısı kadar bir d mesafesi korunmalıdır, aksi takdirde dikey bir yerleşim tercih edilebilir.
Dikey katmanların düzeni
3.3 Yatay Katmanların Düzeni
Katmanların tavanların altına d1 > 2 x W mesafesinde yerleştirilmesi tavsiye edilir (en az kablo tavasının genişliğinin iki katı).
Bir yangın durumunda bu, kabloların en sıcak gaz katmanlarında konumlandığı bir durumu kısmen önleyecektir.Yangının bir katmandan diğerine yayılmasını önlemek için minimum d2 > W mesafesi de tavsiye edilir.
Yatay katmanların düzeni
3.4 Kanalların yakınındaki Özel Düzenlemeler
Elektrik kanalları, ısı kaynaklarına (hava, su veya duman menfezleri, vb.) yakınlık nedeniyle zararlı sıcaklık riskine maruz bırakılmamalıdır.Yeterli mesafeler sağlanamıyorsa boşluklar arasına paravan veya ısı yalıtımı konulmalıdır.
Kanalların çevresinde özel düzenlemeler
3.5 Muhafazalara Kablo Girişleri
Kabinlere yönlendirilen kablolar, yangının kabin içine (dış bir yangın durumunda) veya çevreye (dahili bir yangın durumunda) yayılmasına neden olabilecek girişler oluşturabilir.
Uygulamada kabinet veya mahfazaların alt kısmındaki kablo girişleri tercih edilmelidir.Yangın, mahfaza içinde daha iyi kontrol altına alınır ve harici bir yangın durumunda, zemin seviyesindeki alan tipik olarak daha az riske maruz kalır.
Muhafazalara kablo girişleri
Ancak, kabloların üstten geçirilmesi gerekiyorsa, bunlar dikkatlice kapatılmalıdır. Kablo yönlendirmesi, kablo kelepçeleri veya benzeri cihazlar kullanılarak kapatılmalıdır.
Baca etkisi yangının büyümesini hızlandırabileceğinden, bu önlemler özellikle bir mahfazanın hem üstten hem de alttan girişleri olduğu durumlarda izlenmelidir.
3.6 Duvar Geçişleri
Bölümlendirme, hacimleri kapatarak yangının gelişmesini engellemenin ve böylece yayılmasını önlemenin bir yoludur.Yönetmelikler tipik olarak, yangın bölmeleri oluşturulurken izlenecek teknik kriterleri, "yangın derecelendirmeleri" olarak bilinen ve saat cinsinden ifade edilen yangına dayanıklılık süresi kategorilerine göre tanımlar.
Kablolar veya kanallar, önceden belirlenmiş bir yangın derecesine (½ saat, bir saat, vb.) sahip duvarlardan, zeminlerden veya tavanlardan geçtiğinde,Binanın güvenlik performansının etkilenmemesi için bu elemanların delindikten sonra orijinal derecelerini korumaları hayati önem taşımaktadır.
Açıkçası ideal çözüm, bir binanın planlama aşamasında iletken kanalları ve bunların duvar geçişlerini gözden geçirmek ve planlamaktır.
Gerçekte, kullanımdaki değişiklikler genellikle, mevcut kanallardaki ek iletkenlerin basit bir şekilde beslenmesinden tamamen yeni kanalların eklenmesine kadar kurulumda küçük veya büyük değişikliklerin uygulanmasını gerektiren çoklu değişiklikler, yeniden yapılandırmalar veya sökmeler yapılmasını gerektirir.
Bu tadilat çalışmaları sırasında, özellikle mevcut altyapının dayattığı kısıtlamaların işletme sürekliliğini sürdürme gerekliliği ile birleştiği gerçeği göz önüne alındığında, yangın güvenliğinden ziyade işin elektrik yönüne öncelik verilme eğilimindedir.
Bir dizi yangın, zaman içindeki değişikliklerle hedeflerin ve orijinal performans seviyelerinin unutulduğu birden fazla çalışmanın ardından herhangi bir yükseltme yapılmamasından kaynaklanır. Bu nedenle "yangın derecesini" eski haline getirmek çok önemli bir işlemdir.
3.6.1 Kablo Tavası Geçişleri ve Kanal Açma
Altta yatan prensip, kanal tarafından oluşturulan boşluğu hem harici hem de dahili olarak doldurma ihtiyacıdır.İç bölüm 710 mm²'yi geçmiyorsa ve kanalın ucu da dahil olmak üzere en az IP 33 derecesine sahip olması halinde ikincisinden feragat edilebilir.
Mümkün olduğunda, kablolar ayrıca geçişin her iki yanında en az 20 cm'lik bir mesafede korunmalıdır.
Bölmeler, duvarlar ve tavanlardan kablo girişi
Şişen pedler
Bunlar, yüksek sıcaklıklarda özel bir özelliğe sahiptir, bu sayede yanmaz ve termal olarak yalıtkan bir köpük türü oluşturmak üzere şişerler.
Hacimlerinin 8, hatta 10 katına kadar genişleyebilirler. Duvar veya bölme geçişini kapatarak yangının yayılmasını önlerler.
Şişmenin kimyasal reaksiyonuna ısı emilimi eşlik eder. Dikey geçişler haricinde, pedlerin takılması kolaydır ve yeni oyuklar oluşturmadan daha fazla kablo eklemeyi kolaylaştırır. Bununla birlikte, kablolar beslendikten sonra pedlerin değiştirilmemesi veya yanlış takılması riski devam etmektedir.
Kartuşlu tabancalarda dövülebilir şişen sıva veya mastikler kullanmak da mümkündür, ancak bunların maksimum sıcaklıklarını hesaba katmak önemlidir.
Yüksek yoğunluklu mineral yünler (140 kg/m³)
Bunlar iyi sıcaklık direnci sunar (yaklaşık 1.000°C).Bununla birlikte, düzensiz şekilli boşluklarda panellerin montajı sorunlu olabilir ve bunların göreli mekanik kırılganlıkları, ek kablolar beslendikten sonra bunların düzgün bir şekilde yeniden kullanılmalarına her zaman izin vermez.
Bir yangında ulaşılan sıcaklıklara göre düşük bir erime noktasına sahip olduğundan, yalıtım olarak düşük yoğunluklu cam yünü kullanmaktan kaçındığınızdan emin olun.
Sıvalar
Bunlar haklı olarak yangına ve yükselen sıcaklıklara karşı en iyi korumalardan biri olarak kabul edilir. Alçıtaşı ve sudan oluşurlar, çevreyi kirletmezler ve toksik değildirler. Sıvalar, alçı levha şeklinde (yangın manşonları, bölmeler vb. için), yüzey kaplaması veya dolgu maddesi olarak kullanılır.
Herhangi bir çatlak bırakmamak için montajın kalitesi mükemmel olmalıdır, çünkü daha sonraki herhangi bir değişiklik sıvanın kırılmasını gerektirecektir.
Kablolarla doğrudan temas halinde olan boşluğun doldurulması, doldurmanın sadece kısmi olma riski ve belirli kablo yalıtımı türlerinin tutuşunun yetersiz olması nedeniyle tavsiye edilmez.
3.6.2 Prefabrik Bara Geçişi
Manşonların etrafındaki dolgu doğru bir şekilde (örneğin sıva ile) tamamlandığı sürece, koruma sınıfı en az IP 54 olan prefabrike baralar, duvar geçişlerinin alevlerin yayılmasını desteklememesini sağlar.
Bununla birlikte, bu tür bir dolgunun, uygun bir yangın derecesini garanti etmek için yeterli olmadığına dikkat edilmelidir. Bunun yerine, duvarın açıkta olmayan tarafındaki metal mahfazanın sıcaklığı izin verilen limitleri (140°C) aşmayacak şekilde, baranın çıkan kenarları boyunca yeterli uzunlukta ısı yalıtımı dikkatlice yerleştirilmelidir.
Bu tür bir düzen için kalifiye bir kuruluştan resmi sertifika alınmaksızın, en iyi çözüm, üreticinin tavsiye ettiği şekilde yangın bariyeri elemanları kullanmaktır.
Referans: | Transport and distribution inside an installation by Legrand |
Format: | |
Boyut: | 14.31 MB |
Sayfa | 54 |
İndirme: |
