Gürültü kirliliği düşündüğünüzden de kötü olabilir! Gürültü kirliliği, dünya genelinde sağlık sorunlarına yol açan en önemli ikinci neden olarak görülmektedir ve hava kirliliğinden hemen sonra gelir.
Araştırmalar, ABD’de yalnızca 40 milyon yetişkinin, bir veya her iki kulağında yüksek sese maruz kalınmasından kaynaklanabilecek işitme hasarına uğradığını göstermektedir.
Avrupa’da yaklaşık 22 milyon yetişkin trafik, sanayi, uçak veya demir yollarından kaynaklanan gürültü kirliliğinden kaynaklanan sağlık sorunlarından doğrudan etkilenmektedir.
Başka bir ankete göre de, en şiddetli gürültü kirliliğinin yaşandığı şehirlerin başında Çin’in Guangzhou şehrinin geldiği ve ardından sırasıyla Delhi, Kahire, Bombay, İstanbul ve Pekin şehirlerinin geldiği tespit edilmiştir.
Şiddetli gürültü kirliliği ve bu gürültüye uzun süre maruz kalmanın, çocuklarda bilişsel becerilerde performansın düşmesine, uyku rahatsızlığına, metabolizma ve kardiyovasküler sağlık sorunları gibi olumsuz etkilere neden olduğu bilim adamları tarafından tespit edilmiştir.
Ayrıca, araştırmalar hava alanı veya tren istasyonlarının yakınında yaşayan okul çağındaki çocukların, öğrenmede çeşitli problemler yaşadığını da göstermiştir. Bu nedenle, gürültü kirliliğinin olumsuz etkilerinin olduğu çok açıktır.
Ancak, bu konuyu derinlemesine kavrayabilmek için, gürültü kirliliğinin ne olduğunu anlamak da çok önemlidir.
Gürültü kirliliği işitme duyumuzu nasıl mahvediyor?
Kirliliğin Anlamını Derinlemesine Kavramak
En basit kirlilik tanımı şöyle ifade ediliriz; çevreye zararlı olan bir şeyleri getirme, bir araya toplama işlemidir. Bu şeyler, volkanik küller, fabrikalardan çıkan duman, çöp birikintileri, fabrikaların yarattığı gürültü vb. gibi havayı ve yeryüzünü kirleten maddeler olabilir.
Dünya farklı kirlilik türlerinden muzdariptir ve bunlar, insan sağlığına zararlı toksik bir ortama yol açmaktadır. Kirlilik küresel bir sorundur, ancak insanlar kirlilik türlerini tartışırken genellikle akıllarına hava veya su kirliliği gelmektedir. Bununla birlikte, daha önce de belirtildiği gibi, gürültü kirliliğinin de bazı ciddi etkileri vardır. Bu yüzden, ayrıntılara girmeden önce, gürültü kirliliği tanımının yanı sıra gürültü kirliliğinin önemli sebeplerinden bazılarına da göz atalım.
Gürültü kirliliği, düzenli olarak yüksek ses seviyesine maruz kalma olarak tanımlanmaktadır. Bu tür kirlilik, gürültünün yüksek olduğu bölgelerde yaşayan insanlar ve diğer organizmalar üzerinde, daha önce de açıkladığımız üzere, bir takım sağlık sorunlarına yol açabilir.
Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre, 70 dB’nin altındaki herhangi bir ses insana veya başka herhangi bir organizmaya zarar veremez. Ancak, eğer 8 saat veya daha fazla süre, 85 dB’den fazla sese maruz kalınırsa, bu durum tehlikeli olarak kabul edilir. Tren istasyonlarına, karayollarına veya otoyollara yakın yaşayan insanların bu seviyede yüksek sese maruz kalmaları muhtemeldir.
Gürültü kirliliğine neden olan sebeplerin en belirginleri; araçlar, uçaklar, fabrikalar, trenler, yüksek sesli müzik vb. olarak gösterilebilir. Bu nedenle, kendinizi farklı kirlilik türlerinden korumak istiyorsanız hangi şeylerden kaçınacağınızı bilmelisiniz.
Gürültü Kirliliğinin Etkileri
Sebeplerini inceledikten ve etrafınızda gürültü kirliliğinin olup olmadığını değerlendirdikten sonra, gürültü kirliliğinin çevre, insanlar ve hayvanlar üzerindeki en belirgin etkilerinden bazılarını detaylı olarak tartışalım!
Uyku bozuklukları: Uyku bozuklukları, gürültü kirliliğinin hem insanlar hem de hayvanlar üzerindeki yaygın olumsuz etkilerinin başında gelir. Farkında olmadan, insan vücudu ve zihni aşırı gürültüye maruz kaldığında strese girer. Hayvanlarda da benzer şekilde olur. Sonuç olarak, uyku eksikliği, yorgunluk ve konsantrasyondaki zorluklar gibi bozuklukların ortaya çıkmasında etkilidir.
Kardiyovasküler sorunlar: Bir kişi tehlikeli düzeyde gürültüye maruz kaldığında bu kalbini rahatsız eder ve daha hızlı atmaya başlar, bu da kan basıncında bir artışa neden olur. Bu aynı zamanda adrenalin ve kortizol hormonlarının salınımına yol açar.
Bu nedenle, düzenli olarak yüksek düzeyde gürültüye maruz kalmak, kalp krizi veya diğer kardiyovasküler hastalıkların olasılığını artırır.
İşitme bozuklukları: İşitme bozuklukları, düzenli olarak 85 dB’den fazla sese maruz kalındığında insanlar ve hayvanlar üzerindeki en yaygın olumsuz etkilerden bir diğeridir.
Ayrıca balinaların ve yunusların okyanustaki işitme kapasitelerini de olumsuz etkilediği bilinmektedir. Sondaj makinelerinden, gemilerden ve diğerlerinden kaynaklanan gürültü, okyanuslardaki gürültü kirliliğinin ana sebepleridir.
Bilişsel konular ve Davranış değişiklikleri
Gürültü kirliliği aynı zamanda beyin tepkilerini de etkiler. Diğer tüm ses dalgalarına benzer şekilde, çok fazla gürültü de beyne gider ve zihni donuklaştırmanın yanı sıra düşük düzeyde yanıt vermesine sebep olur. Dahası, bir insanın, hatta bir hayvanın ruh halini de etkileyerek onların daha fazla tedirgin olmasına neden olur.
Genel olarak öfke düzeyi, gürültü kirliliği nedeniyle artış gösterir ve insanlar bundan dolayı daha az sabırlı olma eğilimine girerler.
Gürültü Kirliliğini Önlemek için Neler Yapabiliriz?
Yeşilliği bol bir çevrede yaşayın, zira ağaçların ses seviyesini 5-10 dB kadar düşürdüğü bilinen bir durum.
Gürültülü bir ortamda iseniz kulak tıkaçları kullanın, zira bu ortamdan size gelen genel gürültü seviyesini önemli ölçüde azaltır.
Uyumadan önce evdeki tüm elektrikli cihazları kapatın.
Aracınızı düzenli olarak kontrol ettirin ve çok fazla ses çıkarmaması için onları iyi yağlayın.
Çevrenizdeki gürültü seviyelerini kontrol etmeye devam edin ve ürettiğiniz sesleri sınırlandırın.
Çok gürültülü çalışan makineler için uygun ses emici aparatlar kullanın.
Televizyon, radyo veya müzik sisteminizin sesini düşük seviyede tutun.
Çok gürültülü ortamlarda bulunmaktan kaçının.
Bu standart önlemlerin bazıları sayesinde gürültü kirliliğini kolayca önleyebilirsiniz. Gürültü kirliliğinin olumsuz etkileri son derece açıktır. Bunu azaltmak için her türlü çabayı göstermeli ve kendimizi gürültülü bir fabrikaya, havaalanına veya tren istasyonuna yakın ortamlara fazla maruz bırakmamalısınız.
Çocukları ve yaşlıları da gürültü kirliliğinden korumak zorundasınız, zira daha duyarlıdırlar ve daha fazla acı çekebilirler.