Taze toprak kokusunu veren yağmuru sever misiniz? Sürpriz! aslında bu topraktan gelen bir koku değil :) Kokunun aslında adı Yunanca "petra" sözcüğünden gelen "petrichor"dır. Bu tanrıların damarlarından kan gibi akan sıvı manasına gelen "ichor" anlamına gelmektedir.
Petrichor üç bileşenin harmanlanmasıyla meydana gelir:
Toprakta yaşayan bakterilerin salgıladığı aromalar
Bitki esaslı yağlar
Ozon
1| Toprakta yaşayan bakterilerin salgıladığı aromalar
Aktinobakteriler - toprakta yaşayan bir bakteri olup, geosmin adı verilen organik bir bileşimi salgılarlar. Geosmin, farklı toprak aromalarını oluşturur ve pancarlara toprak tadını verir. Bakteriler, spor ürettikleri zaman bu bileşiği salgılarlar.
Yağmur yağdığı zaman, yağmurun yere indiği kuvvet, bu sporların ve aromatik bileşiklerin havaya karışmasını sağlar ve bu şekilde bizde daha sonra bunları teneffüs ederiz. Geosmin, genellikle yağmurun ilk anlarında en çok telaffuz edilir, çünkü spor en büyük kaynağı toprakta toplanmıştır. Araştırmalar ayrıca, insan burnunun geosmine karşı aşırı duyarlı olduğunu ortaya koymuştur.
2| Bitki esaslı yağlar
Bazı bitkiler kurak dönemlerde yağ salgılarlar ve yağmur yağdığında bu yağlar havaya karışır. Bu yağların, tohumun çimlenmesi için, kurak dönemlerde su kaynaklarının kıtlığına karşı bir önlem mekanizması olarak salgılandığı düşünülmektedir.
3| Ozon
Birisi yağmurun kokusunu alabildiğini söylediğinde, muhtemelen bunun sebebi "ozon"dur. Bir yıldırımın elektrik yükü atmosferdeki oksijen ve azot moleküllerini parçalayabilir ve çoğunlukla nitrik oksit (NO) meydana gelebilir ve bu durumda atmosferdeki diğer kimyasallarla etkileşerek, keskin bir kokuya sahip olan klor gazını andıran ozon açığa çıkar. Belki de yaklaşan bir fırtınadan kaynaklı bir rüzgar, ozonu bulutlardan kişinin burun deliklerine getirmiş olabilir :)
